İSLÂM ÖNCESİ TÜRK TARİHİ

Türk adının güçlü, kuvvetli ya da türeyen çoğalan anlamında olduğuna dair iki görüş yaygındır. Türklerin ilk ana yurdu Orta Asya'dır.
Hazar Denizi
Sibirya
ORTA ASYA
Kingan Dağlan (Çin)
Himalaya Dağ Sırası

Orta Asya'da Türkler yüksek bir uygarlık seviyesine yükselmişler, ancak göç etmek zorunda kalmışlardır.
Göç etmeyip ana yurtta kalan Türkler Hun, Göktürk ve Uygur devletlerini kurmuşlardır.

Göçlerin Nedenleri
Orta Asya iklim ve toprak koşullarının tarım ve hayvancılığa elverişsiz hâle gelmesi. Nüfus artışı ile geçim kaynaklarının yetersiz kalışı.
Türk toplulukları arasındaki anlaşmazlıklar sonucu çıkan savaşlar.
* Moğol ve Çin başta olmak üzere, dış baskılar. Dünya hakimiyeti düşüncesi, yeni ülkeler fethetme ve yurt edinme düşüncesi.
* Hayvan hastalıkları.
Başa geçmek için Han'ın çocukları arasında yaşanan mücadeleler.
Göçler milât öncesinden başlar, Milâttan sonra da sürer.
Milattan Önceki Göçler: Çin'in Kansu ve Or-dos bölgelerine Mezopotamya, Anadolu ve Ege Bölgesine, Yakut ve Çuvaşlar Sibirya'ya göç ettiler. Bazı boylar Hindistan'ın indus ve Pencap bölgelerine gittiler. Türkler gittikleri yerlerin halklarını Cilâlı Taş ve Maden Devrine çıkarmış, hayvan evcilleştirmeyi, ekip biçmeyi, maden işlemeyi öğretmişlerdir. Kendi adlarıyla yerleşim yeri kuran Türk kültürü geniş bir coğrafyaya yayılmıştır.

Milâttan Sonraki Göçler: Güneye ve batıya devam etti. Batıya göç edenlerin bir kısmı Hazar Denizi ve Karadeniz'in kuzeyinden Orta Avrupa ve Balkan Yarımadası'na geldiler. XI. yy.'da ise İran üzerinden Anadolu'ya geldiler.

Türk Tarihinin Özellikleri

Atlı ve göçebe hayat yaşamışlardır.
Çoğunlukla hayvan figürleri ile eserler yapmışlardır.
Ruhban sınıfı, kölelik, sömürge ve derebeylik anlayışı ve uygulaması yoktur.
»* Değişik coğrafî alanlarda ve değişik ülkelerde devletler kurmuşlardır.
İklim şartlarının zorluğu ve atlı göçebe olmaları bağımsızlık duygusunu ortaya çıkarmış, teşkilatçılık ve savaşçı karakter kazandırmıştır.
Çoğunlukla ikili teşkilât kullanmışlardır. Bu da doğu ve batı olmak üzere ülkenin ikiye ayrılmasıdır. Doğu her zaman kutsal sayıldığından yönetimde tahta çıkma şansı yüksek velihat vardır. Batıyı askerî nitelikli kişiler yabgu unvanıyla yönetir. Merkezde hakan vardır.
İslamiyet öncesi ilk kurulan Türk Devletlerinin en büyükleri 5 tanedir.

1. ASYA HUN (BÜYÜK HUN) DEVLETİ
Merkezi Ötüken olarak Orhun ve Selenga nehirleri kenarında kuruldu. Türkler tarafından kurulduğu bilinen ilk devlettir. Bilinen ilk hükümdar, Teoman'dır. Çinliler Hun saldırılarını önlemek için Çin Seddi'ni yaptılar. Mete Döneminde devlet en güçlü dönemini yaşamıştır. Bölgedeki kavimleri bir bayrak altında toplamış ve Türk ordu teşkilatının temeli olan onlu sistemin temelini atmıştır. Toprak devletin temeli ve köküdür, milletin malıdır anlayışını getirdi ve yerleştirdi. Hunlar onun zamanında imparatorluk hâline geldiler.
Mete Han'ın ölümünden sonra Çin baskısı ve entrikaları ile İpek Yolu Çin'e kaptırılmış, taht kavgaları ve askeri bakımdan Çinliler'in Türkleri taklit etmeleri ile baş edemeyen Hunlar önce doğu - batı, sonra kuzey - güney olarak ikiye ayrılmışlardır.
Bir kısmı yerinde kaldı. Ardından Çin'e Katıldı.

• Çin'e Katılmak istemeyenler Batı'ya göç ettiler.
• Kavimler Göç'üne sebep oldu.
• Avrupa Hun Devletini Kurdu.
Kuzey Hun

ASYA HUN
Güney Hun
Bir kısmı yerinde kaldı Ardından Çin'e katıldı.

Çin'e Katılmak istemeyenler Güney'e inip Ak-hun (Eftalit) Devletini Kurdu. (Afganistan'da)
KAVİMLER GÖÇÜ
Hakanları Balamir komutasındaki Kuzey Hun larından bir kısmının Karadeniz'in kuzeyinden ge çerek buradaki Barbar kavimleri göçe zorlamaları dır (375).
Sonuçları
Roma İmparatorluğu Doğu ve Batı Roma olarak ikiye ayrıldı (395).
Bugünkü Avrupa milletleri oluştu.
• Avrupa 100 yıl kadar karışıklık içinde kaldı.

Avrupa'da 14. yüsyûûm 1i» yötv.la tedlar sür

İSLAM ÖNCESİ TÜRK TARİHİ TEST 1

1. Türklerin ana yurdu Orta Asyadır. Ancak Türkler çeşitli sebeplerden dolayı ana yurtlarından göç etmek zorunda kalmışlardır.
Aşağıdakilerden hangisi bu sebeplerden biri değildir?
A) Nüfus artışı
B) Kuraklık
C) Temel dinleri olan Gök Tanrı dininin emretmesi
D) Hayvan hastalıkları
E) Dış Baskılar

2. İslamiyet öncesinde Türkler bir çok devlet kurmuşlardır.
Aşağıdakilerden hangisi bu devletlerden biri değildir?
A) Asya Hun Devleti
B) Avrupa Hun Devleti
C) I. Göktürk Devleti
D) Karahanlılar
E) Uygurlar

3. İslam Öncesi Türkler çeşitli sebeplerle ana yurtları olan Orta Asya'dan göç etmek zorunda kalmışlardır.
Aşağıdaki yerlerden hangisi Türklerin göç ettiği yerler arasında bulunmaz?
A) Sibirya
B) Mezapotamya
C) Anadolu
D) Batı Avrupa
E) Doğu Avrupa

4. İslamiyet öncesi Türklerden bize kalan sanat eserleri genelde taşınabilir nitelikte olmuştur. (Kemer tokası, heykelcikler, süs eşyaları gibi)
Aşağıdakilerden hangisi bunun sebebini en iyi şekilde açıklar?
A) Türklerin bu dönemde genelde göçebe hayat tarzı yaşamaları.
B) Bu tarz eserlerin yapımının daha kolay olması
C) Türklerin sanatlarından etkilendiği medeni yetlerin genelde bu tarzda eser vermeleri
D) Türklerin savaşçılık özellikleri
E) Ölümden sonraki hayata inanmaları

5. İslamiyet öncesi Türk tarihinin bazı ortak özel likleri vardır.
Aşağıdakilerden hangisi bu özelliklerde değildir?
A) Atlı göçebe hayat yaşamları
B) Halk arasında belirgin sınıf farklılıklarını olması
C) Değişik coğrafi alanlarda devletler kurmalc rı
D) Devlet idarecilerine genelde "Han, Hakar Kağan" gibi unvanlar vermeleri
E) Çoğunlukla devleti "ikili teşkilat" kurarak yönetmeleri

- İslamiyet öncesi Türk tarihinde kurulan i devlet olarak bilinir.
- Bilinen ilk hükümdarı Teomandır.
- Bu dönemde Çinlilere karşı yapılan seferle den dolayı Çinliler, Çin Seddi'ni yapmak zoru da kalmışlardır.

6.Yukarıda bazı özellikleri belirtilen Türk De leti aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kutluk Devleti
B) Uygurlar
C) Avarlar
D) Asya Hun Devleti
E) Avrupa Hun Devleti

7. - Kurucusu "Balamir"dir.
- Avrupada kurulan ilk Türk Devletidir.
- En Güçlü zamanını Atilla zamanında yaşanmıştır.

Yukarıda bazı özellikleri belirtilen Türk Devleti hangisidir?
A) Batı Hun Devleti
B) II. Göktürk Devleti
C) Hazarlar
D) Macarlar
E) Bulgarlar

8. Kuzey Hunlarından bir kısmının Karadeniz'in kuzeyinden geçerek buradaki kavimleri göçe zorlamaları sonucunda oluşmuştur.
Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki boşluğu en iyi şekilde doldurur?
A) Kavimler göçü
B) Yüzyıl Savaşları
C) Haçlı seferleri
D) Anadolu'nun Türk yurdu olması
E) Ak Hunlar'ın kurulması

9. Aşağıdakilerden hangisi Kavimler Gö-çü'nün sonuçları arasında gösterilemez?
A) Roma imparatorluğu 2'ye ayrılmıştır.
B) İlkçağ sona erdi, Ortaçağ başladı.
C) Roma Medeniyeti'nin temeli atıldı.
D) Avrupa- Hun Devleti kuruldu.
E) Feodalite (Derebeylik) rejimi kuruldu

10. - Bizans'ı (Doğu Roma'yı) vergiye bağladı.
- Roma seferine çıktı.
- Ölümünden sonra taht kavgaları ve dış baskıları sonucu devleti yıkıldı.
Yukarıda bahsedilen Türk hükümdarı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bumin Kağan B) Atilla
C) Teoman D) Mete Han
E) Balamir

11. İslamiyet öncesi Türk Tarihini incelemek bir tarihçi için hiç de kolay değildir.
Aşağıdakilerden hangisi bunun sebebini en iyi biçimde açıklar?
A) Yeterli belge bırakmamalın
B) Belgeleri dayanaksız malzemelerden yapmaları
C) Göçebe hayat tarzını benimsemeleri
D) Çevresindeki devletlerden kız alıp evlenmeleri
E) İslam öncesi Türklerin geniş coğrafyaya yayılmaları

12.- Tarihte Türk adını kullanan ilk Türk devletidir.
- Avarları yenerek kurulmuştur.
- Orta Asya'da, Asya Hunlarından sonra siyasi birliği sağlayan 2. devlettir.
Yukarıda özellikleri verilen Türk Devleti hangisidir?
A) Kırgızlar
B) Sibirler
C) I. Göktürk Devleti
D) Uygurlar
E) Gazneliler

13. İslamiyet öncesi kurulmuş Türk Devletleri içinde sınırları en geniş olanı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Avrupa Hun Devleti
B) Asya Hun Devleti
C) Türgişler
D) Karluklar
E) I. Göktürk Devleti

14.1. En güçlü devrini Bilge Kağan döneminde yaşamıştır.
II. Bilge Kağan, kardeşi Kültigin ve Veziri Ton-yukuk adına Orhan (Göktürk) Abideleri yaptırılmıştır.
III. Kurcusu Kutluk Kağan'dır.
IV. Hristiyanlığı kabul ederek Milli benliklerini kaybetmişlerdir.
V. Basmil, Karluk ve Uygur isyanıyla yıkılmıştır.

Yukarıdakilerden hangisi II. Göktürk Devleti ile İlgili bilgilerden biri değildir?
A)V. B) IV. C)III.
D) II E) I.
15. I. islam öncesi kurulan Türk Devletleri arasında yerleşik hayata geçen ilk devlettir.
II. Maniheizm dinin seçen ilk Türk devletidir.
III. Afrika'da kurulan ilk Türk devletidir.
IV. Karluk, Basmil ve Uygurlar tarafından kuruldu.
V. Yaradılış Destanı bu devlete aittir.

Yukarıdaki bilgilerden hangileri Uygurlar Devletine ait değildir?
A) I. B) II. C) III.
D) IV. E) V.

16. islamiyet öncesi kurulan ilk Türk Devletlerinden olan Uygurlar, diğer Türk devletlerine göre en gelişmiş medeniyete sahip olanıdır.
Aşağıdakilerden hangisi Uygurlar'a ait özelliklerden değildir?
A) Türk Devletleri arasında matbaa ve kâğıdı kullanan ilk devlettir.
B) Oğuzlar tarafından yıkılmıştır.
C) Mimari esen veren ilk Türk devletidir.
D) Tarımla uğraşan ilk Türk devletidir.
E) ilk Türk-islam Devleti olan Karahanlılarla
din yüzünden savaştılar.

17. İslamiyet öncesi bir çok Türk devleti kurulmuştur. Aynı dönemde de diğer Türk boyları vardır.
Aşağıdakilerden hangisi bu boyların arasında değildir?
A) Andallar B) Peçenekler C) Sibirler D) Kırgızlar E) Macarlar

18. İslamiyet öncesi Türkler, ana dinleri olan Göktanrı dininin haricinde bir dine girdiklerinde
(Hristilyanlık gibi) milli varlıklarını kaybetmişlerdir. Halbuki, Türkler islam'a girdiklerinde isemilli varlıklarını devam ettirmişlerdir.
Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki bilgileri en iyi şekilde açıklar?
A) İslam'ın, Türklerin milli benlikleriyle çok fazla ortak özellik taşıması
B) İslamın, bu dine girenlere baskı yapması
C) Hristiyanların Türkleri küçük görmesi
D) Türklerin boylar halinde yaşaması
E) Türklerin yerleşik hayata geç başlamaları

19.1. Tudun: Vergi Memuru
II. Balbal: Ölen kişinin savaşta öldürdüğü kişi kadar mezarını başına dikilen heykel
III. Yuğ: Dini tören
IV. Buyruk: Emir
V. Aygucı: Başbakan
Yukarıdaki islam öncesi Türk kültüründe bulunan bazı terimler ve anlamları verilmiştir. Bunlardan hangisi yanlış verilmiştir? 
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

20. İslam öncesi Türk kültürüne ait bir terim olan "Töre'nin manası aşağıdakilerden hangisin de doğru olarak verilmiştir?
A) Ordunun bir bölümü
B) Hükümdarın kardeşi
C) Hükümet
D) Mezarlar
E) Yazısız hukuk kurallarıCevap Anahtarı
  

 

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15
C	D	C	A	B	D	A	A	C	B	E	C	E	B	C
16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30
B	A	A	D	E

 İslamiyet Öncesi Türk Tarihi - 2
1. İlk Türk devletlerinde hakanın erkek çocuk­larına tigin denirdi. Tiginler boylara yönetici olarak atanırlardı.

Yalnızca bu bilgilere dayanarak;

I. Hükümdar adayı olarak görülmüşlerdir.

II. Taht mücadelesine katılmaları engel­lenmek istenmiştir.

III. Devlet idaresinde tecrübe kazanmaları amaçlanmıştır.

yargılarından hangileri savunulabilir?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve II

D) I ve III

E) II ve III

 

2. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet'ten önceki Türk devletlerinde devlet sorunla­rının ve işlerinin görüşülerek karara bağ­landığı meclistir?

A) Kam

B) Kengeş

C) Tudun

D) Buyruk

E) Şad

 

3. I. Alp Er Tunga Destanı

II. Manas Destanı

III. Şu Destanı

Yukarıdakilerden hangileri İskitlere aittir?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) Yalnız III

D) I ve II

E) I ve III

 

4. Aşağıdakilerden hangisi Uygurların diğer Türk topluluklarına göre medeniyet ala­nında daha ileri olmalarının nedenlerin­den biri değildir?

A) Yeni topraklar ele geçirmiş olmaları

B) Yerleşik hayata geçmeleri

C) Tarım tekniğinde ilerlemiş olmaları

D) Ticaret ve sanatla uğraşmaları

E) Bilim alanında gelişmiş olmaları

 

5. Aşağıdaki devlet ve destan eşleştirmele­rinden hangisi yanlıştır?

A) Uygurlar: Türeyiş Destanı

B) Göktürkler: Ergenekon Destanı

C) Hunlar: Oğuz Kağan Destanı

D) Uygurlar: Göç Destanı

E) Göktürkler: Manas Destanı

 

6. İslamiyet'ten önce kurulan Türk devletlerin­de ülke hükümdar ve ailesinin ortak malı sayılmıştır.

Bu durumun yol açtığı en önemli sonuç aşağıdakilerden hangisidir?

A) Devletler askeri yönden gelişmiştir.

B) Merkezi otorite güçlenmiştir.

C) Devletlerin ömürleri kısa olmuştur.

D) Yeni toprakların alınması kolaylaşmıştır.

E) Ülke yönetimi kolaylaşmıştır.

 

7. - Göçlerden sonra Orta Asya'da kalmışlardır.

- Otuz sekiz harfli bir alfabe kullanmışlar­dır.

- Kurucuları Bumin Kağan'dır.

Yukarıda bilgileri verilen Türk devleti aşağıdakilerin hangisidir?

A) Hun Devleti

B) Göktürk Devleti

C) Kırgız Devleti

D) Uygur Devleti

E) Karluk Devleti

 

8. I. Manas Destanı

II. Orhun Yazıtları

III. Karabalgasun Yazıtları

Yukarıdakilerden hangileri Göktürkler'e aittir?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) Yalnız III

D) I ve II

E) II ve III

 

9. - Göktürk Alfabesi ile yazılmıştır.

- Türk adının geçtiği ilk Türkçe metindir.

- Türk tarihini aydınlatan ilk Türkçe kay­naktır.

Yukarıda özellikleri verilen eser aşağıdakilerden hangisidir?

A) Orhun Yazıtları

B) Divan-ı Lügatit Türk

C) Şehname

D) Karabalgasun Yazıtları

E) Manas Destanı

 

10. Uygurlar, Orta Asya'daki diğer Türk devletlerine göre aşağıdaki alanların hangilerinde daha başarılı olmuşlardır?

A) Halıcılık

B) Askerlik

C) Demircilik

D) Hayvancılık

E) Mimari

11. I. Savaşçı yapının gelişmiş olması
II. Yazılı kültüre geç geçilmesi
III. Düzensiz veraset sistemin uygulanması 

Yukarıdakilerden hangileri İslamiyet öncesi Türk devletlerinin yaşam tarzı olan göçebeliğin etkisiyle ortaya çıkan bir durumdur?

A) Yalnız II
B) Yalnız III
C) I ve II
D) II ve III
E) I, II ve III

12. Orta Asya Türk devletlerinde görülen aşağıdaki uygulamalardan hangisi geniş sınırlara sahip Türk devletlerinde ülkenin daha kolay yönetil¬mesinde doğrudan etkili olmuştur?

A) Töre adı verilen yazısız hukuk kurallarının oluşturulması
B) Ülkenin ikiye ayrılarak idare edilmesi
C) Kurultayın toplanması
D) Hükümdara devleti yönetme yetkisinin Tanrı tarafından verilmesi
E) Kadınların da askerlik sanatını öğrenmesi

13. Göktürklerin aşağıdaki özelliklerinden hangisi Türk tarihinin araştırılmasında daha etkilidir?

A) Orta Asya'da kurulmuş olmaları
B) Kültigin, Tonyukuk ve Bilge Kağan adına anıtlar oluşturmaları
C) ipek Yolu'na hâkim olmaları
D) Doğu - batı olarak iki koldan yönetilmeleri
E) Çin'e baş kaldırarak ikinci kez güçlü bir devlet kurmaları

14. İslamiyet öncesi Türk devletlerinde,

I. ordu - millet anlayışının benimsenmesi,
II. sosyal devlet anlayışının görülmesi,
III. özel mülkiyet anlayışının gelişmemiş olması
durumlarından hangilerinin millet bilincinin ge-lişmesinde etkili olduğu savunulabilir?

A) Yalnız II
B) Yalnız III
C) I ve III
D) II ve III
E) I, II ve III

15. İlk Türk devletlerinden biri olan Uygurların,

I. kendilerine ait bir alfabe oluşturmaları,
II. ticaretle uğraşmaları,
III. yerleşik yaşama geçmeleri

özelliklerinden hangileri geçim kaynaklarının değiştiğine kanıt olarak gösterilebilir?

A) Yalnız I
B) Yalnız III
C) I ve II
D) I ve III
E) II ve III

16. İlk Türk devletlerinde egemenliğin sahibi olan hükümdarlara,

I. han,
II. şanyü,
III. melik

unvanlarından hangilerinin verildiği söylenemez?

A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve III
E) II ve III

17. I. Hazarlar
II. Kıpçaklar
III. Karluklar

Yukarıdaki Türk boylarından hangilerinin süreç içerisinde Ruslarla herhangi bir mücadelesiolmamıştır?

A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve III
E) II ve III

18. Eski Türklerde,

I. devlet meselelerinin kurultayda görüşülmesi,
II. Turan taktiğinin uygulanması,
III. eli silah tutan herkesin asker sayılması

uygulamalarından hangileri "ordu-millet" anlayışının varlığına kanıt olarak gösterilebilir?

A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) II ve III
E) I, II ve III

19. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesi Türk devletlerinden Uygurların farklı kültürlerden etkilendiğinin kanıtı olarak gösterilemez?

A) Soğd alfabesini kullanmaları
B) Manihaizm inancını benimsemeleri
C) Tarım kültürünü benimsemeleri
D) Mezarlarda değerli eşyalar bulundurmaları
E) Tapınak mimarisinde gelişmeleri

20. İslamiyet öncesi Türk topluluklarının sanat anlayışı ile ilgili aşağıdakilerden hangisisöylenemez?

A) Duvar resimlerinde dinin etkisini görmek mümkündür.
B) Av sahnelerini gösteren duvar resimleri yapmışlardır.
C) Kültürel yaşamlarını günümüze yansıtan eserler bırakmışlardır.
D) Mimarinin gelişmesinde Budizmin etkisi olmuştur.
E) Sanat eserlerinde sadece bitki motiflerini kullanmışlardır.

Cevap Anahtarı: 1-D   2-B   3-E   4-A   5-E   6-C   7-B   8-B   9-A   10-E

                   11-C  12-B  13-B  14-E  15-B  16-C  17-C  18-C  19-D  20-E 

İSLAM TARİHİ 

1.      Müslümanlar arasında fetih politikasını İLK defa Hz. MUHAMMED (S.A.V.)başlatmıştır.

2.      Hz. MUHAMMED’(S.A.V.) e inan İLK Müslüman Hz. HATİCE dir.

3.      Hz. MUHAMMED’ (S.A.V.) in kazandığı İLK SAVAŞ BEDİR savaşıdır.(624)

4.      Hz. MUHAMMED’ (S.A.V.) İLK diplomatik başarısını HUDEYBİYE barışı ile kazanmıştır.

5.      Tarihte İLK İslam Site Devleti MEDİNE de kurulmuştur.

6.      Müslümanların İLK yenilgi aldığı savaş UHUD SAVAŞI dır.(625)

7.      İslam tarihinde İLK HİCRET Habeşistan’a yapılmıştır.(615)

8.      Şam ticaret yollarının Müslümanlarca İLK kez güvence altına alınması HAYBER fethiyle gerçekleşmiştir.(629)

9.      İslam Tarihinde seçimle devlet başkanını belirleme İLK defa DÖRT  HALİFE devrinde olmuştur.

10.  İLK halife Hz. EBUBEKİR dir .(632-634)

11.  Kur’an-ı kerim İLK defa Hz. EBUBEHİR zamanında kitap haline getirildi.

12.  Müslümanların Arap yarımadasının dışında İLK fetih hareketleri Suriye üzerine Hz. EBUBEKİR zamanında yapıldı.

13.  Müslümanların Arap olmayanlarla yaptığı İLK savaş MUTE savaşı dır.(Arap-Bizans-629)

14.  Yalancı peygamberler İLK feda Hz. EBUBEKİR döneminde ortya çıkmıştır.

15.  İLK defa  Devlet hazinesini Hz. ÖMER kurdu.(Beytül Mal)

16.  İLK Divan Teşkilatı Hz. ÖMER zamanında kuruldu.

17.  Feth edilen yerler İLK defa Hz.ÖMER zamanında yönetim birimlerine Ayrıldı.(Eyaletlere)

18.  Ordugah şehirleri İLK  defa Hz.ÖMER devrinde kuruldu.

19.  Düzenli ordular İLK defa Hz.ÖMER devrinde kuruldu.

20.  İkta Sisteminin İLK örneğini Hz. ÖMER uygulamıştır.

21.  Hicret (622)İLK defa Hz. ÖMER zamanında TAKVİM başlangıcı olarak kabul edildi.

22.  İLK defa Adli Teşkilat Hz. ÖMER tarafından kuruldu.

23.  Adalet işlerine bakan kadılar İLK kez Hz. ÖMER zamanında görevlendirildi.

24.  İLK DONANMA Hz. OSMAN zamanında oluşturuldu.

25.  Müslümanlar Kıbrıs Adasının fethini İLK Kez Hz. OSMAN zamanında gerçekleştirdiler.

26.  Kur’an-ı kerim İLK defa Hz. OSMAN zamanında çoğaltıldı.

27.  Araplarla Türkler İLK kez Hz. OSMAN zamanında ilişkide bulundular.

28.  Siyasi sebeple öldürülen İLK halife Hz. OSMAN dır.

29.  CEMEL VAKASI(Deve Olayı656) Müslümanlar arsındaki İLK çatışmadır.

30.  İslam Dünyasındaki İLK AYRILIKLAR Hz. ALİ zamanında olmuştur.

31.  İslam Dünyasında KESİN AYRILIKLAR  Kerbela Olayı İle başlamış ve İLK defa Mezhepler ortaya çıkmıştır.

32.  İLK EMEVİ HALİFESİ Hz. Muaviye dir.(661-680)

33.  Halifelik İLK defa MUAVİYEDEN OĞLU YEZİD’ geçerek saltanata dönüşmüştür.

34.  İLK İslam parası EMEVİ halifesi ABDÜLMELİK zamanında basılmıştır.(694)

35.  İLK defa HELLENİSTİK(Eski Yunan) Medeniyeti eserleri ENDÜLÜS EMEVİLERİ tarafından tanıtılmıştır.

36.  Müslümanlar İLK defa VELİT zamanında TARIK BİN ZİYAD’ ın İspanya yı fethi (711)ile Avrupa’ya geçerek toprak kazanmışlardır.

37.  Müslümanların Avrupa da ki ilerleyişi İLK defa PUVATYA SAVAŞI ile (732)durdurulmuştur.

38.  İslam Mimarisi Avrupa Mimarisi ile yarışabilecek seviyeye İLK defa EMEVİLER zamında gelmiştir.

39.  Tarihte İLK defa orta Doğu ile Uzak Doğu kavimleri 8Arap-Çin)TALAS SAVAŞINDA (751)karşı karşıya gelmişlerdir.

40.  İslam Tarihinde yabancı eserler İLK defa ABBASİLER zamanında Arapça’ya çevrilmiştir.

41.  İslam Tarihinde RASATHANELER İLK defa ABBASİLER zamanında kuruldu.

42.  İslam Tahinde Türkler İLK defa Devlet yönetiminde ABBASİLER zamanında etkili olmaya başladılar.

 

 TÜRK-İSLAM TARİHİ  

1.      Türkleri kurduğu İLK İmparatorluğu  HUN İmparatorluğu dur..

2.      Türk Tarihinde düzenli ORDU İLK defa METE HAN zamanında kurulmuştur.

3.      Orduların düzenlenmesinde 10’luk sistemi İLK kez METE HAN zamanında uygulanmıştır.

4.      Türk adını İLK defa devlet adı olarak kullanan  GÖKTÜRKLER dir.

5.      Türk Tarihiyle ilgili İLK YAZILI belgeler ORHUN ABİDELERİ dir.

6.      Göçebelikten yerleşik hayat geçen İLK devlet UYGURLAR dır.

7.      İLK Müslüman Türk Devleti KARAHANLILAR dır.

8.      Türkçe’yi resmi DİL olarak kabul eden İLK Devlet KARAHANLILAR dır.

9.      Türk-İslam eserlerini İLK defa KARAHANLILAR yapmışlardır.

10.  Kervansaraylar İlk defa KARAHANLILAR tarafından yapılmıştır.

11.  SULTAN ünvanını İLK kullanan hükümdar GAZNELİ MAHMUT tur.

12.  Hindistan da İSLAMİYETİ yaymaya çalışan İlk Türk hükümdarı GAZNELİ MAHMUT tur.

13.  Türkler İLK defa İslamiyet’e TALAS SAVAŞINDAN sonra topluca girmeye başlamışlardır.

14.  Müslüman olan İLK Türk boyları KARLUK,YAĞMA ve ÇİĞİL boylarıdır.

15.  Mısırda kurulan İLK Müslüman Türk Devleti TOLUNOĞULLAR devletidir.

16.  Malazgirt savaşından sonra Anadolu’da kurulan İLK Türk beylikleri DANİŞMENTLİLER,SALTUKOĞULLARI,MENGÜCEKLER ve ARTUKOĞULLARI dır.

17.  Anadolu da İLK MEDRSE DANİŞMENTLİLER tarafından kuruldu.

18.  İLK Türk denici beyliği ÇAKA BEY dir.(Çaka Beyliği)

19.  Anadolu da Türkçe’yi İLK kez resmi dil olarak kabul eden KARAMANOĞLU İBRAHİM BEY dir.(1277)

20.  Büyük Selçukluların Bizans’a karşı kazandığı İLK önemli savaş   PASİNLER SAVAŞI dır.(1048)

21.  Selçuklularda HASSA ORDUSU İLK defa Tuğrul Bey TARAFINDAN KURULMUŞTUR.

22.  Büyük Selçukluların İLK başkenti NİŞABUR dur.

23.  İLK defa İKTA SİSTEMİNİ Büyük Selçuklu veziri NİZAMÜLMÜLK kurdu.

24.  Büyük Selçuklularda İLK MEDRESE Tuğrul Bey tarafından NİŞABUR da kuruldu.

25.  Anadolu’nun kapısı İLK defa MALAZGİRT SAVAŞI sonunda Türklere açıldı.

26.  Anadolu Selçuklu devletinin İLK başkenti İZNİK  şehridir.

27.  Anadolu İLK kez MİRYAKEFALON SAVAŞI sonunda kesin YURT oldu.

28.  Anadolu Selçuklu Devletinde İLK tersane I. İZZETTİN KEYKAVUS döneminde SİNOP ta inşa edildi.

29.  Anadolu Selçuklu Devletinde İLK DONANMA ALAADDİN KEYKUBAT tarafından kurulmuştur.

30.  Anadolu Türk birliğini İLK defa I.MESUT kurmuştur.

31.  İstanbul’u İLK defa Kuşatan TÜRK DEVLETİ AVARLAR dır.

 

 İSLÂM TARİHİ

İslâmiyet Öncesi Arabistan: Arabistan'da kabile yaşantısı ve Bedevîlik vardı. Sosyal adaletsizlik vardı. Kan davası yaygındı. Siyasî birlik yoktu. Kadının hiçbir sosyal hakkı yoktu. Kölelik vardı. Puta tapıcılık yaygın olmasına rağmen Musevî, Hristiyan ve Hz. ibrahim inancını devam ettirenler de vardı (Hanefî). Kabe kutsal sayılırdı. Mekke'de özellikle edebiyat gelişmiştir.

İslâmiyetin doğuşu: Hz. Muhammed Hicaz bölgesinde Mekke'de doğdu. Hz. Hatice ile evlendi ve 40 yaşında peygamber oldu. İlk inananlar Hz. Hatice, Hz. Ali, Hz. Ebubekir ve azatlı kölesi Hz. Zeyd'dir. İslâmiyetin putları reddedip insanları eşit görmesi kan davasını yasaklaması, ekonomik çıkarlarını kaybetmek istemeyenlerin Müslümanlara baskı yapmasına neden oldu. Medinelilerin daveti üzerine Hicret gerçekleşti (622). Göç edenlere Muhacir Medineli müslümanlara Ensar denirdi.

Hicretin sonuçları: Medine'de İslâm devleti kuruldu. Ensarla muhacir kardeş ilân edildi. İslâmiyet daha hızlı yayıldı. Hicret hicrî takvimin başlangıcı sayılır.
Bedir Savaşı: 624'de Müslümanlar Mekke'de yağmalanan mallarına karşılık Mekkelilerin kervanına saldırdılar. Sonucunda; ilk zafer olan bu savaşla Şam Ticaret Yolu'nun kontrolü kısmen Müslümanların eline geçti. İslam savaş hukukunun temeli atıldı.
Uhud Savaşı: 625 yılında Mekkeliler'in Bedir Sa-vaşı'nın intikamını almak istemesiyle çıktı. Sonucunda; Mekkeliler kazandı, ama kesin sonuca ulaşılamadı. Hz. Muhammed'e itaatin önemi anlaşıldı.

Hendek Savaşı: 627 yılında Mekkelilerin Müslümanları tamamen yok etmek istemeleri üzerine yapıldı. Sonucu, Müslümanlar kazandı.
En önemli özelliği; Müslümanların son savunma savaşıdır.
Hudeybiye Antlaşması: 628 yılında Hz. Muham-med'in hac için Mekke'ye gitmek istemesi ancak Mekkeliler'in Müslümanlar'a izin vermemesi üzerine bu antlaşma imzalanmıştır. Bu antlaşmaya göre;
*iki taraf 10 yıl süre ile silah kullanmayacak.
* Mekkelilerden reşit olmayanlar, Medine'ye kabul edilmeyecek. Medine'den Mekke'ye gidenler geri gönderilmeyecek.
* Müslümanlar, o yıl Hac yapmayacak, gelecek yıl Mekkeliler şehri üç gün boşaltılacak ve Müslümanlar gelip Hac vazifesini yerine getirecek.
*Arap Kabileleri'nden isteyenler Mekke'nin, isteyenler Medine'nin himayesine girebilecekler. Fakat her iki taraf da kabilelere askeri yardım yapmayacak.

Hayber'in Fethi (629): Yahudilere karşı düzenlenen sefer sırasında Hayber Kalesi alınıp Yahudiler bu bölgeden çıkarıldı. Böylece islâmiyetin yayılması hızlandı.

Mute Savaşı (629): Savaşın en önemli özelliği; ilk Müslüman Bizans savaşı olmasıdır.

Mekke'nin Fethi (630): Hz. Muhammed hac sırasında yaşanan zorlukları bitirmek ve Kabe'yi putlardan arındırmak için yaptığı seferdir. Bütün Arabistan'ın fethini sağlayan önemli bir başlangıç oldu. Mekke'nin alınmasıyla tüm halk müslüman oldu.

Tebük Seferi (631): Hz. Muhammed, Bizans'ın Arabistan'a sefer düzenleyeceği haberini aldıktan sonra yaptığı seferdir (Bu haber asılsız çıkmıştır.). Bu, Hz. Muhammed'in son seferidir. Vefatı ise 632'dir.

DÖRT HALİFE DÖNEMİ
Hz. Ebubekir, Hz. Ömer, Hz. Osman ve Hz. Ali seçimle halife olarak geldiler. Bu dönem İslâm Cumhuriyeti Dönemi de denir.

Hz. Ebubekir Dönemi:
Yalancı peygamberler ve zekât vermek istemeyenler bastırılarak Arabistan'da siyasi birlik sağlandı. Arabistan'ın fethi tamamlanıp, Arabistan dışında ilk fetihlere başlanmıştır. Kur'an-ı Kerim kitap haline getirilmiştir. Halife, memur ve askerlere maaş bağlanmıştır. Bizans'la yapılan Yermük sa-vaşı'yia Suriye kapıları aralanmıştır.
Hz. Ömer Dönemi:
Suriye, Filistin ve Kudüs toprakları Bizans'la yapılan Ecnadin Savaşı ile ele geçirilmiştir. Sasa-ni Devleti ile yapılan Nihavet Savaşı ile Sasani Devletine son verilerek İran toprakları ele geçirilmiştir. Böylece ilk kez Türkler'le Müslümanlar sınır komşusu oldu. Hicrî takvim hazırlanıp kullanılmaya başlandı. Fethedilen ülkeler idarî yönden büyük illere ayrıldı, ilk kez divan teşkilâtı kuruldu. İlk ordı teşkilâtı kuruldu. Adlî teşkilât kuruldu. İkta sistem uygulamaya başladı. Mahkemelere kadılar tayir edildi. İdare ve yargı birbirinden ayrıldı. Kuzey Af rika'da ilk fetihler (Mısır fethedilerek) başlamıştır Doğu Anadolu'da ilk fetihlere başlanmıştır.

Hz. Osman Dönemi:
Türk - Müslüman savaşları başladı, ilk İslârr donanması kuruldu, islâm tarihindeki ilk iç karışık lıklar Mısır ve Irak'ta çıktı. Kur'an-ı Kerin çoğaltılarak eyaletlere gönderildi. Kuzey Afrika'da ki fetihlere devam edildi Trablusgarb ve Tunus alı narak, Hz. Osman şehit edildi.

Hz. Ali Dönemi:
Cemel (Deve) Olayı denilen (Hz. Aişe'nin deve si etrafında olduğu için) savaşta Hz. Aişe ile, Sıffiı Savaşı'nda Muaviye ile savaştı, islâm tarihindek ilk ayrılıklar ortaya çıkarken fetihler durmuştur.

EMEVÎ DEVLETİ (661 - 750)
Devletin kurucusu Hz. Ali döneminde Şam val; si olan Muaviye'dir. Başkenti Şam'dır. İç karışıklık lar sona erdi. Ancak halifelik saltanata dönüştı Müslümanlar İstanbul'u ilk kez kuşattı. İslâm dür yaşındaki kesin ayrılık 680'de Hz. Hüseyin'in Keı bela'da şehit edilmesiyle ortaya çıktı Şii'lik oluştı Arapça resmî dil oldu. İlk islam parası bastırıldı. İl İslam muhafız (polis) ve posta teşkilatı kuruldu.

Kadiz Savaşı ile Müslümanlar Tarık Bin Ziya komutasında İspanya'yı fethettiler.
Puvatya Savaşı ile islâm Orduları yenilince Bc tı Avrupa fetihleri durdu. Şiiler'in çalışmaları, Eme vî ailesi arasındaki geçimsizlik, Abbasîler'in çalı; maları, Emevîler'in Arap olmayan Müslümanlar değer vermemeleri (Milliyetçilik yapmaları) önenr memuriyetlere Emevî ailesinden olanları getirmeli ri yıkılış nedenleridir.

ABBASİLER DÖNEMİ
Bağdat şehri kurulup başkent yapıldı. Eski Yı nan ve Hellen kültürleri eserleri Arapça'ya çevrik İslam tarihinde ilk vezirlik makamı kuruldu.
Harun Reşit Dönemi en parlak dönemidir. Türkler için Samerra şehri kuruldu. Bizans sınırlarında Avasım ordugah şehirleri oluşturularak Bizans'a karşı önlem alındı. Abbasîler'in hoşgörülü ve eşitlikçi siyaseti ile Türkler bu devirde İslâmiyete girdiler.
Abbasiler'in merkesi otoritesi zayıflayınca toprakları üzerinde küçük devletçikler oluşmuştur. Bunlara "Tevaif-i Mülük" denir.

Bazıları: Tolunoğulları, Akşitler (ihşitler), Fatımi-ler, Büveyhuoğulları, Samanoğulları gibi.
Büyük Selçuklu Sultanı Tuğrul Bey, Abbasi Halifesi Şii Büveyhoğulları'nın elinden kurtarınca, Büyük Selçuklular yani Türkler İslam'ın koruyuculuğunu üstlenmişlerdir.Devlete kesin olarak Moğol İlhanlılar'ın kurucusu Hülagü son vermiştir.