A)    Tiyatro türünün ilk örneği Şinasi'nin Şair Ev­lenmesi'dir.

B)    Şair Evlenmesi bir töre tiyatrosudur; olaylara yaklaşımı gerçekçi, eleştireldir.

C)   Bu tiyatro, toplumu eğitmeyi amaçlar.

D)   Oyunlar oynanmaktan çok okunmak için yazılır.

E)    İlkin klasisizmin, sonraları romantizmin etki­sinde kalır.

 

2.     'Tanzimat romanı' için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)    Teknikçe kusursuz olduğu

B)    Yazarın kahramanlarının serüvenine karıştığı

C)   Romantizmden etkilendiği

D)   Romancının yaşamı yüzeysel yansıttığı

E)    İyinin çok iyi, kötünün çok kötü olduğu

3.     'İlk'lerle ilgili aşağıdaki belirlemelerden hangisi doğru değildir?

A)    İlk roman çevirisi: Yusuf Kamil Paşa - Telemak

B)    İlk öykü denemesi: Ahmet Mithat Efendi - Letai - fi Rivayet

C)   İlk yerli roman: Şemsettin Sami - Taaşşuk - ı Talat ve Fitnat

D)   İlk edebi romar: Namık Kemal - İntibah

E)    İlk köy romanı: Samipaşazade Sezai - Sergü­zeşt

 

4.     'Tanzimat gazeteciliği' için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)    Düzyazının gelişmesinde büyüt katkısı olduğu

B)    Kısa, özlü anlatımın yolunu açtığı

C)   Düşünce yazılarına öncelik verdiği, sanatla ilgi­lenmediği

D)   Makale, eleştiri, fıkra deneme, söyleşi gibi yazı türlerini tanıttığı

E)    Sanat, edebiyat görüş ve tartışmalarını kamu­oyuna yansıttığı

 

5. "En önemli yapıtı 'Araba Sevdası'dır. Bu romanında aşırı Batı hayranlığını eleştirir. Çamlıca betimleme­leri gerçekçidir. Bir entrika komedisi olan 'Çok Bi­len Çok Yanılır' oyun kurgusunun sağlamlığıyla belirginleşir. Zemzeme, Nijat Ekrem, Nağme - i Seher, Pejmürde adıl şiir kitaplarından başka Muhsin Bey, Şemsa adlı öyküleri vardır. Servet - i Fünun dergisinde yandası gençleri bir araya geti­rir."

Yukarıda sözü edilen sanatçı, aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Tevfik Fikret

B)    Recaizade Ekrem

C)   Muallim Naci

D)   Abdülhak Hamit

E)      E)      Cenap Şahabettin

 

 

6.     'Namık Kemal' için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)    Vatan, millet, hürriyet kavramlarını coşkuyla savunduğu

B)    Tiyatroyu, halkı eğitmede bir araç olarak gör­düğü

C)   Eserlerinin çoğunu sürgün olduğu Magosa'da yazdığı

D)   Baskı ve zulme karşı tepkisini eserleriyle yansıttığı

E)    Londra'da Ziya Paşa'yla İbret gazetesini çı­kardığı

 

7.     Aşağıdakilerden hangisi 'Tanzimat nesri'nin özelliklerinden birideğildir?

A)    Bu dönemde süslü Divan cümlesi yerine, dü­şünce cümlesi geçer.

B)    Özentiye, süslülüğe karşı çıkılır; yeni düzyazı türleri kullanılır.

C)   Öğretmek amaçlanır; cümle özleşir, kısalır.

D)   Seci, hemen hemen hiç kullanılmaz; bağlaçlar atılır.

E)    Dilde yalınlık, anlatımda açıklık amaçlanılır ve başarılır.

 

8.     'Ahmet Mithat' için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)    Döneminin en çok okunan yazarıdır.

B)    Romanları teknik yönden kusursuzdur.

C)   Halkı aydınlatmayı, halka bir şeyler öğretmeyi amaçlar.

D)   Halkın okuma  alışkanlığı kazanmasında önemli rolü vardır.

E)    Romanlarında kişiliğini gizlemez; kimi kahra­manlarını tutar, kimini yerer.

 

9.     'Tanzimat gazeteciliği'ni veren aşağıdaki belir­lemelerden hangisi doğru değildir?

A)    İlk Türkçe gazete Takvim - i Vakayi'dir (1931 - resmi gazete).

B)    Ceride - i Havadis, yarı resmidir (1940).

C)   İlk özel gazete Tercüman - ı Ahval'dir. (1860 - Agah Efendi, Şinasi)

D)   Ahmet Vefik Paşa'nın çıkardığı Hürriyet gaze­tesi, 'ilk'lerin göründüğü bir gazetedir.

E)    Şinasi'nin çıkardığı Tasvir - i Efkar'ı, sonradan Namık Kemal yönetir, önemli yazılar yayımlar.

 

10.   'Namık Kemal'in eserleri için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)    İntibah, ilk edebi roman, Cezmi milli ve tarihi bir romandır.

B)    Tahrib - i Harabat, Ziya Paşa'nın Harabat'ına yönelik sert bir eleştiridir.

C)   Vatan yahut Silistre'de, Avrupa'da bulunduğu yıllarda duyduğu yurt özlemini dile getirir.

D)   Mukaddime - i Celal'de roman türünü inceler, Doğu - Batı edebiyatlarını karşılaştırır.

E)    Zavallı Çocuk'ta görücü usulüyle evlenmeyi yerer.

 

11.   Tanzimat edebiyatında aşağıdaki 'ikileme'ler­den hangisi görülmez?

A)    Eski dil - Sade dil

B)    Eski - Yeni düzyazı türleri

C)   Yeni - Eski nazım biçimleri

D)   Hece - Aruz ölçüsü

E)    Romanda Doğulu - Batılı yaşam biçimleri

 

12.   Aşağıdaki dizilerden hangisi tümüyle Ziya Pa­şa'nın eserlerinden oluşmuştur?

A)    Zafername, Terkib - i bent, Terci - i Bent, Me­raki

B)    Zafername, Harabat, Rüya, Defter - i Amal

C)   Harabat, Rüya, Eşar - ı Ziya, Sergüzeşt

D)   Yeniçeriler, Terkib - i bent, Terci - i bent, Rüya

E)    Rüya, Zemzeme, Zafername, Eşar - ı Ziya

13.   Aşağıdaki sanatçılar dönem ve sanat anlayış­ları'na göre öbekleştirilirse hangisi dışta kalır?

A)    Namık Kemal

B)    Ahmet Mithat

C)   Şinasi

D)   Recaizade Mahmut Ekrem

E)    Direktör Ali Bey

 

14.   Aşağıdaki eserlerden hangisi Tanzimat süre­cinde verilmemiştir?

A)    Şair Evlenmesi                        B)  Cezmi

C)   Nesr - i Harp                             D)  Kara Bibik

E)    Araba Sevdası

 

15.   I. - II. Tanzimat dönemleri karşılaştırılırsa, aşağıdaki yargılardan hangisine varılamaz?

A)    I. dönem toplumsal konulara öncelik verir. II. dönemde bireysel konular ağırlık kazanır.

B)    I. dönemde toplumsal aydınlanma amaçlanır. II. dönemde tek amaç güzelliktir.

C)   I. dönemde yalın bir dil çabası görülür. II. dö­nemde konuşma dilinden uzaklaşılır.

D)   I. dönemde eski nazım biçimleri kullanılır. II. dönemde dil kuralları önemsenmez, yeni bi­çimler görülür.

E)    I. dönemde uyak tartışılır, kulak için olduğu savunulur. II. dönemde uyak konusuyla ilgi­lenilmez.

 

16.   Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat II. dönem sanatçısı değildir?

A)    Samipaşasade Sezai

B)    Nabizade Nazım

C)   Recaizade Ekrem

D)   Ahmet Mithat

E)    Abdülhak Hamit

 

 

 

17.   Aşağıdakilerden hangisi 'Tanzimat ikinci dö­nem edebiyatı'nın özelliklerinden biri değildir?

A)    Bireysel konular, toplumsal konuların önüne geçer.

B)    Şiirin tek amacı güzellik olur; güzellikse doğa ve insandır.

C)   Beyit anlayışının yerine anlam bütünlüğü yer­leşir.

D)   Bu dönemde, fizikötesi gibi yeni konulara de­ğinilmez.

E)    Sanatçıları, genellikle realizm ve natüralizm­den etkilenirler.

 

18.   Aşağıdakilerden hangisinin 'Tanzimat romanı'­nın bir özelliği olduğusöylenemez?

A)    Çevre betimlemeleri abartısız, gerçekçidir.

B)    Roman ve öykülerde olaylar abartılarak verilir.

C)   Yazar iyileri tutar, olayın akışına karışır.

D)   Rastlantıya çok yer verildiğinden gerçekçilik duygusu zedelenir.

E)    Kadın kahramanlar genellikle akrabalar, cari­yelerdir.

 

19. 'Namık Kemal'in aşağıdaki eserlerinden hangisi türü bakımından diğerlerinden farklıdır?

A)    Akif Bey                                      B)  Vaveyla

C)   Vatan Mersiyesi                       D)  Vatan Şarkısı

E)    Hürriyet Kasidesi

 

20. 'Şinasi' için aşağıdakilerden hangisi söylene­mez?

A)    Halkın anlayacağı bir dille yazmayı savunduğu

B)    Sonuna kadar beyit birimine bağlı kaldığı

C)   Kısa yalın düşünce cümlesini geliştirdiği

D)   Bağlaçları attığı, noktalamayı kullandığı

E)    Duygu cümlesi yerine düşünce cümlesini ger­çekleştirdiği

 

 

21. "Şiir ve İnşa yazısında yenileşmeyi, halk kaynakla­rına dönmeyi savundu;  kendisi eskiye bağlı kaldı. Bir yandan eskinin yıkılmasını savunurken, öte yandan eski şiiri, antolojisinde topladı. Bu yüzden, Namık Kemal'le çelişti."

Yukarıda sözü edilen 'Tanzimat sanatçısı' aşa­ğıdakilerden hangisidir?

A)    Ziya Paşa

B)    Ahmet Cevdet Paşa

C)   Ahmet Vefik Paşa

D)   Recaizade Ekrem

E)    Şemsettin Sami

24. "Tarih ve dili ile kaynaklarına dek götürmek ister. Kafaca Batılı, duygu ve davranışlarıyla Doğulu'dur. Dilinde yerel özellikler görülür. Moliere çevirileri, uyarlamaları Türk tiyatro tarihi için çok önemlidir. Bursa'da bir tiyatro yaptırmış, halkı tiyatroya yö­neltmeye çalışmıştır. Uyarlamalarında halkın de­ğer­lerini gözetir."

Yukarıda sözü edilen 'Tanzimat yazarı' aşağı­dakilerden hangisidir?

A)    Ahmet Cevdet Paşa

B)    Ahmet Vefik Paşa

C)   Recaizade Ekrem

D)   Şinasi

F)       E)      Namık Kemal

 

TANZİMAT EDEBİYATI Cevap Anahtarı

1. D

2. A

3. E

4. C

5. B

6. E

7. E

8. B

9. D

10. C

11. B

12. B

13. D

14. C

15. E

16. D

17. D

18. A

19. A

20. B

21. A

22. B

23. B

Daha önceki eserlerinde de ölüm temasını işlemiş olan sanatçı, eşinin ölümü üzerine, ölüm gerçeği ile bizzat kendisi karşı karşıya kalır. Şairin bu acıyla yazdığı Makber'de, yaşadığı hayat ile birdenbire gelen ölümle kaybedilen sevgili dolayısıyla karşılaştığı boşluk keskin bir tezat oluşturur. Makber'in kendisi, mersiye geleneği o kadar kuvvetli olan edebiyatımızda nasıl yeni bulunmuşsa, ön sözü de yeni bir üslubun müjdecisi olmuştur.

Bu parçada sözü edilen yapıt aşağıdaki sanatçılardan hangisine aittir?

A) Cahit Sıtkı Tarancı

B) Faruk Nafiz Çamlıbel

C) Abdülhak Hamit Tarhan

D) Samipaşazade Sezai

E) Abdülhak Şinasi Hisar

Batı, özellikle de Fransız kültürü etkisinde eserler vermiştir. Gazete çıkarmış, makale, şiir ve oyun yazmış, sözlük çalışmaları yapmıştır. Tanzimat'la başlayan Batılılaşma hareketinin öncülerinden biri olarak dil, edebiyat ve düşünce hayatının değişmesinde etkili olmuştur. Batı şiirini tanıtma, yeni şiir biçimlerini edebiyata sokma amacıyla Fransız şairlerinden tercümeler yapmıştır. O aslında ilklerin sanatçısıdır; tam bir öncüdür, ilk kez noktalama işaretlerini kullanmış, ilk şiir tercümesini yapmış, ilk tiyatro eserini yazmıştır.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Abdülhak Hamit Tarhan

B) Namık Kemal

C) Ziya Paşa

D) Recaizade Mahmut Ekrem

E) İbrahim Şinasi

İlk şiirlerini divan şiirinin etkisiyle yazan sanatçı Şinasi’yle tanıştıktan sonra edebiyatın Batılılaşması gerektiğine inanır ve sonrasında bu düşünceyi savunur. Daha çok hak, adalet, vatan gibi temaları işler. İçerik olarak tamamen yeni olan şiirlerinde biçimsel olarak divan edebiyatına bağlılık görülür. Hece ölçüsüyle denemelere girişse de aruzu kullanmıştır. Tiyatroyu faydalı bir eğlence olarak gören sanatçı, bu türde romantik dramların etkisindedir. Tiyatro eserlerinde kimi kez günlük konuşma dilini kullanır, kimi kez de süslü bir anlatıma başvurur. "Zavallı Çocuk, Akif Bey" oyunlarından bazılarıdır.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Nabizade Nazım

B) Ziya Paşa

C) Namık Kemal

D) Ahmet Vefik Paşa

E) Abdülhak Hamit Tarhan

1. Kendi içerisinde ikiye ayrılan bu edebiyat topluluğu, ikinci dönemde dönemin siyasi şartlarının gereği toplumsal konulardan uzaklaşarak “sanat için sanat” anlayışına yönelmiştir. Batı etkisinde şekillenen bu edebiyat döneminde edebiyatımıza birçok yenilik girmiştir: imla ve noktalamanın kullanılması; roman, hikâye, makale, tiyatro gibi yeni türlerde eserler verilmesi; eserlerde yeni kavram ve konuların işlenmesi bunlardan bazılarıdır.

Bu parçada sözü edilen edebiyat topluluğu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Servet-i Fünun  

B) Tanzimat  

C) Milli Edebiyat  

D) Fecr-i Âti  

E) Birinci Yeni

 

2. Aşağıdaki yazar – eser eşleştirmelerinden hangisi doğru değildir?

A) Ahmet Mithat Efendi – Hasan Mellah

B) Şinasi – Tercüme-i Manzume

C) Ziya Paşa – Felatun Beyle Rakım Efendi

D) Namık Kemal – Evrak-ı Eyyam

E) Şemsettin Sami – Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat

 

3. Roman kahramanlarından Bihruz Bey, nazlı büyütülmüş, üstünkörü eğitim almış biridir. Babası ölünce Bihruz Bey’e büyük bir miras kalır. Parasının hiç bitmeyeceğini sanan Bihruz Bey, kendini eğlencelere, gezmelere kaptırır. Onun en önemli merakları faytona binmek, Batı tarzında giyinmek, yerli yersiz Fransızca konuşmaktır. Bir gün Çamlıca’da Periveş adındaki bir kadını, iyi bir aile kızı sanır ve ona âşık olur. Bihruz Bey bu kadının, hayalinde canlandırdığı gibi bir kadın olmadığının neden sonra farkına varır.

Bu parçada tanıtılan roman ve onun yazarı aşağıdakilerden hangisidir?

A) İntibah – Namık Kemal

B) Sevda Peşinde – Hüseyin Rahmi Gürpınar

C) Araba Sevdası – Recaizade Mahmut Ekrem

D) Dürdane Hanım – Ahmet Mithat Efendi

E) Zehra – Nabizade Nazım

 

4. —- ilk romanı —- 1876′da yayımlanmıştır. Bu roman, Türk romanında bir başlangıç sayılabilir. Romanda, Ali Bey adlı bir gencin İstanbul Çamlıca’da Mahpeyker adlı bir kadınla tanışması ve deneyimsizliğinden dolayı, onun bu kadına bağlanmasıyla gelişen olaylar anlatılır. Sanatçının bunun yanında “Cezmi” romanı ile “Zavallı Çocuk, Gülnihal” gibi oyunları vardır.

Bu parçada boş bırakılan yerlere, aşağıda verilen bilgilerden hangisi getirilmelidir?

A) Mehmet Rauf’un – Eylül

B) Recaizade Mahmut Ekrem’in – Araba Sevdası

C) Namık Kemal’in -intibah

D) Nabizade Nazım’ın – Karabibik

E) Ahmet Mithat Efendi’nin – Henüz On Yedi Yaşında

 

5. Tiyatro türüne özellikle önem veren Namık Kemal, altı oyun yazmıştır. Bir yurtseverlik, kahramanlık oyunu olan (I)Celaleddin Harzemşah yalnız ülke içinde değil, Avrupa’da da ilgi uyandırmış ve beş dile çevrilmiştir. Magosa’dayken yazdığı (II)Gülnihal adlı oyunda baskıya ve zulme karşı duyduğu tepkiyi dramatik bir biçimde dile getirmiştir. Yine Magosa’da yazdığı(III)Akif Bey adlı oyunda, yurtsever bir deniz subayının göreve koştuğu sırada karısının kendisine bağlılık göstermeyişini anlatırken, ahlaksal bir yorum da getirir. (IV)Zavallı Çocukadlı eserde görücü yoluyla evlenmeye karşı çıkar. On beş perdelik, (V)Vatan yahut SilistreNamık Kemal’in en beğendiği yapıtı olarak bilinir. Oyun, Moğollar’a karşı İslam dünyasını koruyan kahramanın kişiliği çevresinde gelişir.

Bu parçadaki bilgi yanlışlığının giderilebilmesi için numaralanmış bölümlerden hangileri yer değiştirmelidir?

A) I. ve II.   B) II. ve III.   C) II. ve IV.   D) I. ve V.   E) II. ve V. 

 

6. Türk edebiyatıyla ilgili olarak verilen aşağıdaki bilgilerin hangisi yanlıştır?

A) İlk özel gazete olan Tercüman-ı Ahval, 1860 yılında yayımlanmaya başlanmıştır.

B) İlk roman, Yusuf Kamil Paşa’nın Fenelon’dan çevirdiği “Telemaque”dir.

C) İlk yerli roman, Şemsettin Sami tarafından yazılan “Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat”tır.

D) Muallim Naci, Talim-i Edebiyat adlı eseriyle gençlerin yetişmesine yardımcı olmuştur.

E) Yayınlanan ilk tiyatro eseri Şinasi’nin yazdığı “Şair Evlenmesidir.

 

7. Aşağıdakilerden hangisi, Tanzimat Döneminin sosyal, kültürel hayatımız ve edebiyatımız adına getirdiği yeniliklerden biri değildir?

A) Pek çok yeni türün edebiyatımıza girmesi

B) Şiirde eski nazım şekillerinin terk edilip yeni şekillerin kullanılması

C) Özgürlük, mal ve can güvenliği getiren kanunların çıkarılması

D) Özel dergi ve gazetelerin çıkmaya başlaması

E) Batı edebiyatından Türkçeye çevirilerin yapılması

 

8. Biçim bakımından değil, ama konu bakımından yenilikçi bir şairdir. Sözgelimi divan edebiyatında gazel, terci-i bent ve terkib-i beni gibi biçimler yalnız aşk ve zevk konularını işlerken o biçimlerle toplumsal hayattaki aksaklıkları eleştirdi. Bir ahlâkçı tavrıyla ele aldığı tutarsızlık ve bozukluklar, onda çarpıcı olmakla birlikte sanki bir değişmez yazgıymış gibi görünür, doğa ve Tanrı karşısında duyulan o sonsuz çaresizliği yansıtır. Bu güçlü şiirlerinin yanında Zafername adıyla yayımladığı yergileri ve edebî açıklamaları zayıf kalır.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Namık Kemal  

B) Ziya Paşa

C) Ahmet Mithat Efendi

D) Muallim Naci

E) Nabizade Nazım

 

9. Hakir olduysa millet şanına noksan gelir sanma

Yere düşmekle cevher sakıt olmaz kadr ü kıymetten

Vücudun kim hamir-i mâyesi hâk-i vatandandır

Ne gam rah-ı vatanda hak olursa cevr ü mihnetten

(Namık Kemal, Hürriyet Kasidesi)

Bu dizelerden hareketle Tanzimat şiiriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisisöylenemez?

A) “Vatan, millet” gibi kavramlara ilk kez yer verilmiştir.

B) Aruz ölçüsü kullanılmıştır.

C) “Sanat, sanat içindir.” anlayışı benimsenmiştir.

D) Beyit nazım birimi esas alınmıştır.

E) Arapça ve Farsça sözler kullanılmıştır.

 

10. Aşağıdakilerden hangisi, Şemsettin Sami’nin eserlerinden biri değildir?

A) Kamus-ı Türkî

B) Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat

C) Kamus-ı Fransevi

D) Kamus’ül Alam

E) Şecere-i Türk

 

11. Tanzimat edebiyatının ikinci döneminde yer almış olan —-, şiir, roman, eleştiri türlerinde eserler vermiştir. Şiirlerinde hüzün ve keder temalarına ağırlık vermiştir. Onunla birlikte hemen her konu, şiirde işlenmeye başlanmıştır. Edebiyatta yenileşmeyi savunmuştur. Muallim Naci ile eski-yeni tartışmasına girmiş ve kulak için kafiyeyi savunmuştur.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Şemsettin Sami

B) Nabizade Nazım

C) Abdülhak Hamit Tarhan

D) Recaizade Mahmut Ekrem

E) Samipaşazade Sezai 

 

CEVAP ANAHTARI

1-B  2-C  3-C  4-C  5-D  6-D  7-B  8-B  9-C  10-E  11-D

1. Aşağıdakilerin hangisinde eserin karşısında verilen türü yanlıştır?

A) Harabat                Antoloji

B) Takdir-i Elhan        Eleştiri

C) Defter-i Amal         Anı

D) Zehra                    Öykü

E) Bir Hatıra               Anı

 

2. Türk edebiyatında ilk çeviri roman —, ilk edebi roman —, ilk öykü — adlı eserlerdir.

Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdaki eserlerden hangileri getirilmelidir?

A) Sefiller, intibah, Küçük Şeyler

B) Telamak, İntibah, Letaif-i Rivayet

C) Telamak, Cezmi, Ferman

D) Letaif-i Rivayet, intibah, Telamak

E) Sefiller, intibah, Letaif-i Rivayet

 

I. Avrupa’da Bir Cevelan

II. Defter-i Amal

III. Takdir-i Elhan

IV. Tahrib-i Harabat

3. Yukarıdaki numaralı eserlerden hangi ikisi aynı türdedir?

A) I. – II.   B) I. – III.   C) II. – III.   D) II.- IV.   E) III.- IV.

 

4. “Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat” , “Letaif-i Rivayet” ve “Şair Evlenmesi” eserlerinin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Edebiyatımızda ilk örnek olmaları

B) Yanlış Batılılaşmayı anlatmaları

C) Dillerinin çok ağır olmaları

D) Realizmin özelliklerini taşımaları

E) Şiirle düzyazıdan oluşmaları

 

5. Aşağıdaki gazetelerden hangisini Tanzimat sanatçıları çıkarmamıştır?

A) Tasvir-i Efkar

B) Tercüman-ı Hakikat

C) Tercüman-ı Şark

D) Ceride-i Havadis

E) Tercüman-ı Ahval

 

6. Şemsettin Sami ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Edebiyatımızda ilk yerli romanı yazmıştır.

B) Sözlük çalışması yapmıştır.

C) Dil bilimi çalışmalarıyla tanınmıştır.

D) Roman çevirisi yapmıştır.

E) İlk makaleyi yazmıştır.

 

7. Aşağıdaki Tanzimat sanatçılarından hangileri roman türünde eser vermemişlerdir?

A) Nabizade Nazım – Ziya Paşa

B) Şemsettin Sami – Namık Kemal

C) Şinasi – Muallim Naci

D) Ahmet Vefik Paşa – Sami Paşazade Sezai

E) Abdülhak Hamit Tarhan – Recaizade Mahmut Ekrem

 

8. Aşağıdakilerden hangisinde verilen eser ve türü yanlış eşleştirilmiştir?

A) Küçük Şeyler – Öykü

B) Afife Anjelik – Tiyatro

C) Pejmürde – Şiir

D) Şemsa – Tiyatro

E) Seyyid Yahya – Tiyatro

 

9. Aşağıdaki eserlerden hangileri tiyatro türündendir?

A) İntibah – Nesteren

B) Şir-Sahra

C) Nağme – i Seher – Şair Evlenmesi

D) Muhsin Bey-Rüya

E) Karabela – içli Kız 

 

10. Sanatçı topluma yol gösterip, toplumu eğitmelidir. Fildişi kulesine çekilerek dünyayı oradan yazmak sanat olamaz. Sanat, toplumun hizmetinde olmadıktan sonra, ne kadar güzel olursa olsun o, sanat değil, benliği doyuran bir araçtır.

Yukarıdaki sanat anlayışına uygun eser veren sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Abdülhak Hamit Tarhan

B) Ahmet Mithat Efendi

C) Recaizade Mahmut Ekrem

D) Tevfik Fikret

E) Cenap Şahabettin

 

11. Aşağıdakilerin hangisinde eser – yazar eşleştirilmesi yanlıştır?

A) Takip – Namık Kemal

B) Rüya – Ziya Paşa

C) Vuslat – Recaizade Mahmut Ekrem

D) Dünyaya İkinci Geliş – Ahmet Mithat Efendi

E) İçli Kız – Şemsettin Sami

 

12. Abdülhak Hamit Tarhan’ın tiyatrolarıyla ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Çoğunlukla tarihi konuları anlatmıştır.

B) Sahne tekniği açısından zayıftır.

C) Bazı eserlerinde nazımla nesir iç içedir.

D) Oyunlarının çoğu trajedidir.

E) En başarılı oyunu Finten’dir.

 

13. Edebiyatımızda onun kadar çok yazan yazar yoktur. O, eserleriyle ilkokul hocası olmuştur. Batıdaki her türlü gelişmeden, teknolojik ürünlerden okurunu bilgilendirmek ister. Bu yüzden sık sık romanın akışını kesip okura bilgi verir. “Yeniçeriler”, “Jön Türk” sanatçının romanlarından bazılarıdır.

Yukarıda tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Recaizade Mahmut Ekrem

B) Ahmet Vefik Paşa

C) Sami Paşazade Sezai

D) Ahmet Mithat Efendi

E) Namık Kemal

 

14. Aşağıdaki eserlerden hangileri I. dönem Tanzimat edebiyatına aittir?

A) Afife Anjelik – Gülnihal

B) Pejmürde – Şemsa

C) Paris’te Bir Türk – Hasan Mellah

D) Zehra – Duhter-i Hindu

E) Ateşpare – Macera-yı Aşk

 

15. Aşağıdakilerden hangisi II. dönem Tanzimat edebiyatının özelliklerinden biri değildir?

A) Bireysel konulan işlemişlerdir.

B) Kullandıkları dil ağırdır.

C) Sanat sanat için anlayışı benimsenmiştir.

D) Toplumsal sorunları ironik bir şekilde anlatmışlardır.

E) Bu dönemde gazetecilik yoktur.

 

16. Türk edebiyatının ilk realist sanatçısı olan Recaizade Mahmut Ekrem şiirle ilgili görüşlerini — eserde dile getirmiştir. Eski edebiyat yanlısı olan Muallim Naci, sanatçının bu eserine karşılık — adlı eseri yazmıştır.

Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdaki eserden hangileri getirilmelidir?

A) Zemzeme, Demdeme

B) Harabat, Tahrib-i Harabat

C) Demdeme, Zemzeme

D) Takdir-i Elhan, Islahat-ı Edebiyye

E) Takip, Zafername

 

I. Gülnihal

II. Zehra

III. Tayflar Geçidi

IV. Vuslat

V. Muhsin Bey

17. Yukarıdaki numaralı eserlerden hangilerinin türleri özdeştir?

A) I. – II.   B) I. – IV.   C) II. – IV.   D) II. – V.   E) III. – V.

 

CEVAP ANAHTARI

1-D 2-B 3-E 4-A 5-D 6-E 7-C 8-D 9-E 10-B 11-E 12-D 13-D 14-C 15-D 16-A 17-B

 

I. Şir

II. Füruzan

III. Afife Anjelik

IV. Pençe

V. İçli Kız

1. Yukarıdaki numaralı eserlerden hangileri Tanzimat edebiyatı tiyatro eserleridir?

A) I, II, III   B) II, IV, V   C) I, III, V   D) II, III, V   E) I, II, IV

 

2. Romanda kölelik teması işlenir. Dilber adlı cariye kızın bir konağa satıldıktan sonra konağın sahibi paşanın oğlu ile arasındaki aşk macerası anlatılır. Daha sonra başka yerlere satılan kız Nil nehrine atlayıp intihar eder.

Yukarıda sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sergüzeşt   B) Zehra   C) Karabibik   D) İntibah   E) Cezmi

 

3. Tanzimat şiiriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Divan edebiyatı nazım biçimleri kullanılmıştır.

B) Romantizmin etkisi görülür.

C) Şiirin konusu genişletilmiştir.

D) Şiir düzyazıya yaklaştırılmıştır.

E) Bütün güzelliğine önem verilmiştir.

 

4. Aşağıdakilerden hangisi Namık Kemal’in tiyatro eserlerinden biri değildir?

A) Celalettin Harzemşah

B) Gülnihal

C) Zavallı Çocuk

D) Akif Bey

E) Muhsin Bey

 

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

A) Namık Kemal hem roman hem oyun yazmıştır.

B) Ahmet Mithat Efendi, romanlarında olayların akışını keser.

C) Ziya Paşa, Batı eserlerinden çeviriler yapmıştır.

D) Ahmet Vefik Paşa daha çok romantizmin etkisinde kalmıştır.

E) Şinasi, edebiyatımızda yeniliklerin öncüsü olmuştur.

 

6. Edebiyatımızda ilk tarihi roman denemesi olarak —, ilk tarihi roman ise — kabul edilir.

Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdaki eserlerden hangileri getirilmelidir?

A) Yeniçeriler, Cezmi

B) Araba Sevdası, İntibah

C) Paris’te Bir Türk, Cezmi

D) Karabibik, Yeniçeriler

E) Cezmi, Zehra

 

7. Tanzimat edebiyatında klasisizmin etkisinde kalan sanatçılar aşağıdakilerden hangileridir?

A) Namık Kemal-Ahmet Mithat Efendi

B) İbrahim Şinasi – Ahmet Vefik Paşa

C) Ahmet Vefik Paşa – Ziya Paşa

D) İbrahim Şinasi – Şemsettin Sami

E) İbrahim Şinasi – Namık Kemal

 

8. Servet-i Fünun edebiyatının oluşmasında etkili olan sanatçı, yeniliğin savunucusudur. Eserlerini sanat sanat içindir, anlayışıyla yazmıştır. “Her güzel şey şiirdir.” anlayışıyla şiirin konusunu genişletmiştir. Kafiye anlayışından dolayı Muallim Naci ile aralarında tartışma olmuştur.

Yukarıda sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hüseyin Rahmi Gürpınar

B) Ahmet Mithat Efendi

C) Abdülhak Hamit Tarhan

D) Recaizade Mahmut Ekrem

E) Sami Paşazade Sezai 

 

9. Edebiyatımızdaki ilk öykü ve yazarı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Letaif-i Rivayet – Ahmet Mithat Efendi

B) Beyaz Lale – Ömer Seyfettin

C) Zavallı Kız-Nabizade Nazım

D) Otlakçı – Memduh Şevket Esendal

E) Küçük Şeyler – Sami Paşazade Sezai

 

10. Edebiyatımızdaki ilk çeviri roman aşağıdakilerden hangisidir?

A) Telemak   

B) Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat

C) İntibah     

D) Hastalık Hastası

E) Sefiller

 

11. Aşağıdakilerden hangisi II. Dönem Tanzimat sanatçılarının gazete çıkarmamalarının bir nedenidir?

A) Bu dönem sanatçılarının içlerine kapanık olmaları

B) Birçok savaşa tanık olmaları

C) Yönetimin baskıcı olması

D) Gazetenin rağbet görmemesi

E) Gazeteyle yapmak istediklerini tiyatroyla yapmaları

 

12. (I) Tanzimat edebiyatı I. ve II. Dönem olmak üzere ikiye ayrılır. (II) I. Dönem Tanzimat sanatçıları vatan, hak, hürriyet gibi kavramları işlemişlerdir. (III) Dili sadeleşmede tam anlamıyla başarılı olamamışlardır. (IV) Batı tekniğine uygun ilk başarılı romanı I. Dönem Tanzimat sanatçıları vermiştir. (V) II. Dönem Tanzimat sanatçıları bireysel konuları işlemişlerdir.

Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

 

13. Aşağıdaki sanatçılardan hangisi “kanun, hürriyet, vatan” kavramlarını eserlerinde dile getirmiştir?

A) Tevfik Fikret  

B) Nabizade Nazım  

C) Muallim Naci  

D) Mehmet Rauf  

E) Namık Kemal

 

I. Şecere-i Türk

II. Tamat

III. Celalettin Harzemşah

IV. Pejmürde

V. Zafername

14. Yukarıdaki numaralı eserlerden hangileri I. Dönem Tanzimat edebiyatı eserleridir?

A) I-IV-V   B) I-II-IV   C) II-III-V   D) II-IV-V   E) I-III-V

 

15. Şiirlerinde Divan edebiyatı nazım şekillerini kullanmıştır. Ancak Divan edebiyatının önemli ilkelerinden olan göz için uyak anlayışına karşı çıkmıştır. Şiirlerini aruz ölçüsüyle yazmıştır. Bir ara heceyi de denemiştir. Oğlu Nejat’ın ölümü onu derinden sarsmıştır. Bunun üzerine, şiirlerinde elem ve hüzün ağır basmaktadır.

Yukarıdaki parçada tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Abdülhak Hamit Tarhan

B) Recaizade Mahmut Ekrem

C) Nabizade Nazım

D) Tevfik Fikret

E) Namık Kemal

 

16. Aşağıdakilerden hangisi sözlük özelliğinde bir eserdir?

A) Defter-i Amal

B) Kamus-ı Türkî

C) Talim-i Edebiyat

D) Şecere-i Türk

E) Müntehabat-ı Eşar

 

17. Tiyatrolarında romantizmin etkisi görülen, tezatlar şairi olarak da bilinen Tanzimat sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Namık Kemal      

B) Ziya Paşa

C) A. Hamid Tarhan 

D) R. Mahmut Ekrem

E) Muallim Naci

 

CEVAP ANAHTARI

1-C 2-A 3-D 4-E 5-D 6-A 7-B 8-D 9-A 10-A 11-C 12-D 13-E 14-E 15-B 16-B 17-C

1. Aşağıdaki sanatçılardan hangi ikisinin şiir kitabı yoktur?

A) R. Mahmut Ekrem – Ahmet Mithat Efendi

B) Şemsettin Sami – Muallim Naci

C) Namık Kemal – A. Vefik Paşa

D) Ahmet Mithat Efendi – Şemsettin Sami

E) Nabizade Nazım – R. Mahmut Ekrem

 

2. Yusuf Kamil Paşa için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) İlk tiyatro çevirisini yapmıştır.

B) İlk roman çevirisini yapmıştır.

C) İlk makale çevirisini yapmıştır.

D) İlk öykü çevirisini yapmıştır.

E) İlk şiir çevirisini yapmıştır.

 

3. Namık Kemal’le ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Romantik akımın etkisinde kalmıştır.

B) Hece ölçüsünü kullanmamıştır.

C) Eleştiri türünde eser yazmıştır.

D) Tiyatrolarında genelde konuşma dilini kullanmıştır.

E) Divan edebiyatı nazım şekillerini kullanmıştır.

 

4. Nefi ile Ziya Paşa’nın ortak yönü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tasavvufi konuları işlemeleri

B) Devlet adamı olmaları

C) Dönemlerini şiirselleştirmeleri

D) Hiciv ustası olmaları

E) Sade bir dil kullanmaları

 

5. Halka karşı büyük sorumluluk taşıyan bir sanatçıdır. Yazı dilini sadeleştirmek, halkın anlayacağı bir dil kullanmak amacındadır. O, söz oyunlarından kaçınır, doldurma sözlere yer vermez. Hem şiir yazmış hem de ilk şiir çevirisini o yapmıştır.

Yukarıda özellikleri verilen Tanzimat sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Namık Kemal

B) İbrahim Şinasi

C) Ziya Paşa 

D) Muallim Naci

E) Nabizade Nazım

 

6. Aşağıdaki Tanzimat sanatçılarından hangileri gazete çıkarmıştır?

A) Abdülhak Hamit Tarhan, Namık Kemal

B) Ahmet Vefik Paşa, Ahmet Mithat Efendi

C) Ahmet Mithat Efendi, Şinasi

D) Nabizade Nazım, Şinasi

E) Şinasi, Recaizade Mahmut Ekrem

 

7. Ziya Paşa ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Düşüncelerinde karşıtlık vardır.

B) Bazı beyitleri atasözleri gibi dilerde dolaşmaktadır.

C) Batı eserlerinden çeviriler yapmıştır.

D) Birçok şiirini hece ölçüsüyle yazmıştır.

E) Kullandığı dil dönemine göre sadedir.

        

I. Vuslat

II. İntibah

III. Şerare

IV. Şir

V. Henüz On Yedi Yaşında

8. Yukarıdaki numaralı eserler türlerine göre ikişerli gruplandırılırsa hangisi dışta kalır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

 

9. Batı edebiyatı türleri ilk kez bu dönemde kullanıldı. Dilde sadeleşme savunuldu ancak eserlerde uygulanamadı. Sanatı toplumsal amaç için kullanmışlar, bazıları sanatı sanat için yapmışlardır. Bu dönemde Türk edebiyatında çok büyük yenilikler olmuştur.

Yukarıda sözü edilen edebi dönem ve bu dönemin temsilcisi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Milli edebiyat, Yakup Kadri

B) Fecr-i Ati edebiyatı, Ahmet Haşim

C) Servet-i Fünun edebiyatı, Tevfik Fikret

D) Tanzimat Edebiyatı, Abdülhak Hamit

E) Cumhuriyet Dönemi, Ahmet Hamdi 

 

10. Edebiyatımızda yenileşme onunla başlar. İlk çeviri, ilk makale ona aittir. Halk kaynaklarından ilk kez o yararlanır. Şiirimize konuşma dilini getirir, şiirde kompozisyon bütünlüğü onunla başlar.

Yukarıda sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Namık Kemal       

B) İbrahim Şinasi

C) Ziya Paşa 

D) Muallim Naci

E) Ömer Seyfettin

 

11. Aşağıdaki beyitlerden hangisi Tanzimat dönemine ait olabilir?

A) Gök mü nibadır letafette ya ruhsârın senin

Lâle mi hoştur taravette ya didarın senin

B) Çıkarmak etseler tenden çekip peykânın ol servin

Çıkan olsun dil-i mecruh peykân olmasın Ya Rab

C) Hor bakman ger gönül çok olsa tıg-i aşktan

Kim cünun gülzârının bunlar gül-i handanıdır.

D) Ne gam pür âteş-i hevi olsa da gavga-yı hürriyet

Kaçar mı merd olan bir can için meydan gayretten

E) İçelim lâl-i müzâbı saçalım cür’aları

Yakalım zerk u riya deyrini viran idelüm

 

12. Güçlü bir edebiyat eleştirmeni olan sanatçının şiirleri, çok başarılı değildir. Şiirleri nazım tekniği bakımından kusurludur. Şiirlerin ölçü ve uyak gereği yazıldığından sanat zevkinden yoksun dizeler çoktur. Nesirlerinin dili şiirlerinde kullandığı dilden sadedir. Bazı şiirlerini “Pejmürde” adlı kitapta toplamıştır.

Yukarıda tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Recaizade Mahmut Ekrem

B) Namık Kemal

C) Ziya Paşa

D) Cenap Şahabettin

E) Abdülhak Hamit Tarhan

 

13. Tanzimat edebiyatında ilk tiyatro örneğini Şinasi vermiştir. Bu dönem sanatçılarından birçoğu tiyatro yazmıştır.

Aşağıdaki Tanzimat edebiyatı sanatçılarından hangisi tiyatro yazmamıştır?

A) R. Mahmut Ekrem

B) A. Hamid Tarhan

C) Sami Paşazade Sezai

D) Namık Kemal

E) Ziya Paşa

 

14. Aşağıdaki Tanzimat edebiyatı sanatçılarından hangisi roman çevirisi yapmıştır?

A) Ahmet Vefik Paşa

B) İbrahim Şinasi

C) Şemsettin Sami

D) Namık Kemal

E) Sami Paşazade Sezai

 

15. Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) Recaizade Mahmut Ekrem şiirlerinde romantizmin etkisindedir.

B) Abdülhak Hamit Tarhan kimi tiyatrolarında hece ölçüsü kullanmıştır.

C) Sergüzeşt romanında cariye bir kızın başından geçenler anlatılmaktadır.

D) Namık Kemal, Fransız sanatçı Victor Hugo’dan etkilenmiştir.

E) Şemsettin Sami, Türkçenin ilk gramer kitabını yazmıştır.

 

16. Namık Kemal’le ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Eski nazım şekilleriyle yeni konuları işlemiştir.

B) Eleştiri türünde eser yazmıştır.

C) Romanları teknik bakımdan kusurludur.

D) Romantizmin etkisindedir.

E) Şiirlerinde bireysel, tiyatrolarında toplumsal konuları işlemiştir.

 

17. Şinasi’nin çevirilerini yayımladığı kitap aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tercüme-i Manzume

B) Durub-u Emsal-i Osmaniye

C) Defter-i Amal

D) Islahat-ı Edebiyye

E) Kamus-ı Fransevi

 

18. Aşağıdakilerden hangisindeki eserler aynı sanatçıya aittir?

A) Tarık, Jön Türk, Pejmürde

B) Şir, Zavallı Kız, Ölü

C) Ateşpare, Şerare, Füruzan

D) Nesteren, Eşber, Vuslat

E) Afife Anjelik, Gülnihal, İntibah

 

CEVAP ANAHTARI

1-D 2-B 3-B 4-D 5-B 6-C 7-D 8-C 9-D 10-B 11-D 12-A 13-E 14-C 15-E 16-E 17-A 18-C

1. Tanzimat edebiyatının hazırlık dönemine “çeviri dönemi” de denir. Bu dönemde şiir, hikâye, roman çevirileri yapılmış, 1831′de “Takvim-i Vakayi”, 1840′ta ‘Ceride-i Havadis” gazeteleri çıkarılmıştır. Tanzimat edebiyatının başlangıcı sayılan —- ise 1860′ta çıkarılmıştır,

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Tercüman-ı Şark

B) Hürriyet

C) Tercüman-ı Ahval

D) Diyojen

E) Tercüman-ı Hakikat

 

2. İran’ı maddi ve manevi yönden çürüten o “içki ve sevgili edebiyatı” bizde yüzyıllarca yüksek sınıflar üzerinde egemen olduktan sonra, bir türlü halk arasına sokulamadığı için sonunda, yaşamın sert rüzgârlarıyla yıkılıp gidiverdi. Bu yıkılışın ardından dönemin aydınları yüzlerini Batı’ ya çevirerek yeni bir arayışa giriştiler. Önlerinde de —- ile —- yürüyordu.

Bu parçada boş bırakılan yerlere, aşağıdakilerin hangisinde verilenler sırasıyla getirilmelidir?

A) R. Mahmut Ekrem – Yusuf Kâmil Paşa

B) Ziya Paşa – A. Mithat Efendi

C) Şinasi – N. Kemal

D) Şemsettin Sami – N. Kemal

E) Şinasi – A. Vefik Paşa

 

3. Aşağıdakilerin hangisi, Şinasi’nin yazınımızdaki öncülüklerinden biri değildir?

A) Çağdaş Türk düzyazısının temellerini atması

B) Noktalama işaretlerini kullanmaya başlaması

C) Dilin sadeleşmesi İçin bilinçli bir çaba harcaması

D) İlk yerli tiyatro oyununu sergilemesi

E) Doğu’nun “tevekkül felsefesi” yerine, yapıtlarında, aklı egemen kılmaya çalışması

 

4. Birinci Dönem Tanzimat sanatçıları için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) “Sanat toplum içindir.” ilkesiyle eserler verdikleri

B) Yalın bir dili savunmalarına karşın, Divan edebiyatının etkisinden kurtulamadıkları

C) İçeriği önemsemeyip biçimsel yenilik arayışlarına yöneldikleri

D) Divan edebiyatı nazım biçimlerini kullandıkları

E) Fransız İhtilâlı’nın etkisiyle vatan, özgürlük, adalet gibi kavramları işledikleri

 

5. Aşağıdakilerin hangisinde Namık Kemal’in yapıtlarının türü yanlış belirtilmiştir?

A) Eleştiri: Tahrib-i Harabat, Takip

B) Roman: İntibah, Cezmi

C) Tiyatro: Vatan yahut Silistre, Gülnihal

D) Öykü: Kara Belâ, Akif Bey

E) Şiir: Hürriyet Kasidesi, Vatan Kasidesi

 

6. Tanzimat şiiri, Divan şiirinin aşağıdaki özelliklerinden hangisini ortadan kaldıramamıştır?

A) Biçimsel olgunluğun her şeyin üstünde tutulması

B) Gerçek yaşamdan kopuk olması

C) Doğu kültüründen gelen nazım biçimleriyle oluşturulması

D) Konunun, kalıplaşmış sözlerle anlatılması

E) Bütün güzelliği yerine parça güzelliğinin önemsenmesi 

 

7. Türk edebiyatının en çok da bu döneminde çelişkili bir tutum sergilenmiştir. Sade dile önem verildiği halde çoğu kez ağır bir dil kullanılmıştır. İçerikte yenilikler yapılmaya çalışılırken, eski nazım biçimlerinin kullanımı sürdürülmüştür. Hece veznine arka çıkılmış; ama genel olarak aruz vezni kullanılmıştır.

Bu parçada örneklendirilen durum, aşağıdaki edebiyat dönemlerinin hangisiyle ilgilidir?

A) Milli edebiyat

B) Servet-i Fünun edebiyatı

C) Fecr-i Âti edebiyatı

D) Tanzimat edebiyatı

E) Cumhuriyet dönemi edebiyatı

 

8. Tanzimat dönemi tiyatrosuyla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

A) Birinci dönemde, halkı eğitme araçlarından biri sayılmıştır.

B) Komedilerde klasisizmin, dramlarda romantizmin etkisi görülür.

C) İkinci dönemde, okunmak için yazılmaya başlanmıştır.

D) İkinci dönemde, yabancı tiyatro topluluklarının gösterileriyle canlılık kazanmıştır.

E) Geleneksel Türk tiyatrosunun birikiminden de yararlanılmıştır.

 

9. Edebiyatımızda öykü türünün ilk örneklerinden sayılan bu yapıt, Ahmet Mithat’ın sanat anlayışını da yansıtır. Ders vermek amacıyla yazılmıştır. Kişiler ve olaylar günlük ya-şamdan seçilmiştir. Meddah öykülerini andıran bir anlatımı vardır.

Bu parçada sözü edilen yapıt, aşağıdakilerin hangisidir?

A) Letaif-i Rivayat

B) Kara Bela

C) Küçük Şeyler

D) Muhsin Bey

E) Karabibik

 

10. Bir romanında, roman kahramanı gemiye binince, olayın akışını durdurup buhar kazanlarını anlattığı için onun romanlarına “öyküleştirilmiş ansiklopedi” diyenler de olmuştur.

Bu sözler aşağıdaki Tanzimat sanatçılarından hangisi için söylenmiş olabilir?

A) Şemsettin Sami

B) Namık Kemal

C) Recaizade Mahmut Ekrem

D) Ahmet Mithat Efendi

E) Samipaşazade Sezai

 

11. Aşağıdakilerden hangisi, Şinasi ile Namık Kemal’in ortak özellikleri arasında yer almaz?

A) Halkı eğitmeyi amaçlama

B) Fransız edebiyatından etkilenme

C) Romantizmin etkilerini yansıtma

D) Tiyatro türünde eser verme

E) Gazetecilik alanında çalışma

 

12. Aşağıdakilerin hangisinde, Tanzimat şiiri ile ilgili bir bilgi yanlışı vardır?

A) Eski mazmunlar bırakılmış, “vatan, millet, hürriyet” gibi kavramlar İşlenmiştir.

B) İkinci dönem şairleri dili yabancı öğelerden arındırmaya çalışmışlardır.

C) Yalnızca sanat kaygısı güden ikinci dönem sanatçıları, şiirde bireysel konulara yönelmişlerdir.

D) Birinci dönem şairleri, toplumsal sorunlara eğilerek halkı eğitmeye çalışmışlardır.

E) Birinci dönemde eski nazım biçimlerine bağlı kalınmış, ikinci dönemde bazı biçimsel yenilikler gerçekleştirilmiştir. 

 

13. Şinasi’nin “Şair Evlenmesi” adlı tiyatro yapıtıyla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

A) Tek perdelik bir komedi olduğu halde, ilk yerli tiyatro ürünü sayılmıştır.

B) Kişiler, sosyal çevrelerine uygun bir dille konuşturulmuştur.

C) Olaylar ve kişiler akla, günün gerçeklerine uygundur.

D) Kişilerin adlarıyla kişilikler arasında uyum sağlanmıştır

E) Geleneksel Türk tiyatrosuyla taban tabana zıt özellikler taşımaktadır.

 

14. Aşağıdaki sanatçı-yapıt eşleştirmelerinin hangisinde bir yanlışlık yapılmıştır?

A) Şinasi – Gülnihal

B) R. Mahmut Ekrem – Çok Bilen Çok Yanılır

C) Namık Kemal – Zavallı Çocuk

D) Ahmet Mithat Efendi – Yeniçeriler

E) Abdülhak Hamit – İçli Kız

 

I. Yapıtlar, genellikle, duygusal ve acıklı konular üzerine kurulmuştur.

II. İlk ürünlerinde meddah hikâyelerinin etkisi görülür.

III. Betimlemelerin işlevi yoktur, bunlar süs olarak kullanılmıştır.

IV. Tüm yapıtların da sanatçılar kendilerini gizi emiş, olayın gerçekliğini anlatmaya çalışmışlardır. .

V. Roman, bireyi eğitme ve toplumu düzeltmenin bir aracı olarak görülmüştür.

15. Bu cümlelerin hangisinde, Tanzimat edebiyatının ilk dönemindeki hikâye ve roman türleriyle ilgili bilgi yanlışı vardır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.  E) V.

 

CEVAP ANAHTARI

1-C 2-C 3-D 4-C 5-D 6-C 7-D 8-D 9-A 10-D 11-C 12-B 13-E 14-A 15-D

1. Sürekli yenilik peşinde koşan Namık Kemal, Rodos’ta mahkûmlar için okul açacak kadar halka hizmeti önemsemiş; ama insanı birey olarak görmemiştir. Halka ondan daha yakın duran Ahmet Mithat Efendi’nin insana bakışı da babacan bir kucaklaşma içinde sıkışıp kalmıştır. Yazdıklarıyla toplumda okuma hevesi uyandırması, onun bu eksikliğini gidermeye yetmemiştir.

Bu parçaya göre Namık Kemal ile Ahmet Mithat’ta görülen eksiklik aşağıdakilerden hangisidir?

A) Dillerinin ağırlığı nedeniyle okunmamaları

B) Sanatı, eğitim aracı saymaları

C) Yapıtlarının teknik kusurlar içermesi

D) Bireyin sorunlarına eğilmemeleri

E) Yerli kaynaklan yeterince değerlendirememeleri

 

2. ”Şiir ve İnşa” makalesinde halk şiirinden yanadır; ardından “Harabat” adlı Divan şiiri antolojisini yayımlar; bu tutarsız davranışları Namık Kemal’i kızdırır, Namık Kemal ünlü ‘Tahrib-i Harabat” adlı eleştirisini bu yapıt için yazar.

Bu bilgiler aşağıdaki Tanzimat sanatçılarından hangisini tanıtmaya yöneliktir?

A) Recaizade Mahmut Ekrem

B) Şemsettin Sami

C) Abdülhak Hamit

D) Ahmet Vefik Paşa

E) Ziya Paşa

 

3. Moliere’den yaptığı çeviri ve uyarlamalarda (adaptasyon) günün dil anlayışını aşan Türkçesiyle sahne dilinin kurulmasına büyük ölçüde katkıda bulundu, Lehçe-i Osmanî adil sözlüğü ile dil çalışmalarına da katildi.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) A. Mithat Efendi

B) Şemsettin Sami

C) Ahmet Vefik Paşa

D) Direktör Âli Bey

E) Abdülhak Hamit

 

4. ”İntibah”ta Ali Bey’in, “Araba Sevdası’nda Bihruz Bey’in, Sergüzeşt”te Dilber’in başından pek çok olay geçer; ama bunlar ayrıntıları önceden planlanmış olaylar değildir. Kişilerle olaylar arasında nedensellik bağı kurulamamıştır bu yapıtlarda. Bu eksiklik “Aşk-ı Memnu”da giderilebilmiştir.

Bu parçada aşağıdaki yazarlardan hangisinin yapıtından söz edilmemiştir?

A) Samipaşazade Sezai

B) Recaizade Mahmut Ekrem

C) Halit Ziya Uşaklıgil

D) Namık Kemal

E) Şemsettin Sami

 

5. Bu romanın “alafranga züppe tipi” Bihruz Bey’dir. Süslü giyinmek, çevresindekilere Fransızca konuşmak ve arabayla dolaşmaktan başka işi yoktur onun.

Bu sözler, aşağıdaki romanlardan hangisi ile ilgilidir?

A) Paris’te Bir Türk   

B) Sergüzeşt

C) İntibah      

D) Araba Sevdası

E) Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat

 

6. ”Zerrelerden güneşlere kadar her şey şiir konusu olabilir.” diyen sanatçı şiirde konu sinirini kaldırmaya çalışırken Muallim Naci ile sert tartışmalara girmiştir. Bu tartışmalara konu olan sanat anlayışını “Talim-i Edebiyat”ta ve “Zemzeme” adlı yapıtlarının önsözünde açıklamıştır.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?      .

A) Ziya Paşa

B) Abdülhak Hamit

C) Nabizade Nâzım

D) Recaizade Mahmut Ekrem

E) Namık Kemal

 

7. —- Hürriyette yayımlanan “Şiir ve İnşa” adlı makalesinde asıl edebiyatımızın Halk edebiyatı olduğunu savunur. Divan edebiyatının “gayri milli ve suni” olduğunu söyler. Ancak, daha sonra hazırladığı —- adlı antolojinin önsözünde bu sözleriyle çelişen düşüncelere yer verir.

Bu parçada boş bırakılan yerlere, sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde verilenler getirilmelidir?

A) Namık Kemal, Tahrib-i Harabat

B) Ziya Paşa, Harabat

C) Abdülhak Hamit, Divaneliklerim

D) Hüseyin Cahit Yalçın, Kavgalarım

E) Muallim Naci, Ateşpare

 

8. (I) “Cezmi” adlı romanda mümkün olduğu kadar tarihi gerçeklere bağlı kalmaya çalışmıştır yazar. (II) Eserin betimleme bölümlerinde yer yer sanatlı bir üslup kullanılmıştır, (III) Yazarın, romanı vermek istediği mesaj doğrultusunda yürütmesinden doğan bir hikâyecilik zaafı vardır. (IV) Romanda Perihan gibi güzel kadınların ve gerçekten kahraman olan erkeklerin betimlemesi, diğerlerinden daha güçlüdür; ama kahramanların ruhsal özelliklerine değinilmemiştir. (V) Roman, kahramanların ölümüyle, mutsuz bir sonla noktalanır.

Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangileri, roman yazarının romantizm akımından etkilendiğinin kanıtı değildir?

A) I. ile II.   B) I. ile V.   C) II. ile III.   D) III. ile IV.   E) IV. ile V.

 

9. ”Karabibik” adlı uzun hikâyesinde bir köylünün toprağa bağlı hayatını natüralist bir çizgide yansıtmıştır. “Zehra” adlı romanında ise İstanbul halk yaşamını, külhanbeylerini, tuluat tiyatrolarını, yaz ve kış eğlencelerini anlatmıştır. Bu yapıtında da natüralist anlayış egemendir.

Bu yapıtların yazarı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Recaizade Mahmut Ekrem

B) Nabizade Nâzım

C) Ahmet Mithat Efendi

D) Şemsettin Sami

E) Samipaşazade Sezai 

 

10. Aşağıdaki şairlerin hangisi hem aruz hem hece ölçüsünü kullanmıştır?

A) Ahmet Haşim       

B) Baki

C) Cenap Şahabettin 

D) Ziya Paşa

E) Nefi

 

11. Konuşma diliyle yazı dilini birleştirmeye çalışmış, Osmanlıcayı savunanlara inandırıcı gerçeklerle karşı çıkmıştır. İki cilt olarak yayımlanan “Kamus-ı Türkî” adlı sözlüğünün önsözünde dilimizin adının “Türk Dili” olduğunu vurgulamıştır.

Bu parçada sözü edilen yazar, aşağıdakilerin hangisidir?

A) Ziya Paşa

B) Ahmet Vefik Paşa

C) Hüseyin Cahit Yalçın

D) Ahmet Cevdet Paşa

E) Şemsettin Sami

 

Şinasi                          Zehra

A. Vefik Paşa               Kamus-i Türki

R. Mahmut Ekrem        Lehçe-i Osmani

Şemsettin Sami           Durub-ı Emsal-i Osmaniye

Nabizade Nâzım

12. Yukarıdaki yazar ve yapıt adları eşleştirilirse, aşağıdakilerin hangisi dışta kalır?

A) Şinasi        

B) A. Vefik Paşa

C) R. Mahmut Ekrem

D) Şemsettin Sami

E) Nabizade Nâzım

 

13. Romantizmden realizme geçişi örneklendiren öykülerini “Küçük Şeyler” adlı yapıtında toplamıştır. Öykülerinde Fransızca sözdizimini kullanarak Servet-i Fünun düzyazısına temel oluşturmuştur.

Bu bilgiler aşağıdaki sanatçılardan hangisiyle ilgilidir?

A) Şemsettin Sami

B) Samipaşazade Sezai

C) Recaizade Mahmut Ekrem

D) Muallim Naci

E) Nabizade Nâzım

 

14. —-, Türk edebiyatındaki ilk —- romandır. Romanda olay yok denecek kadar azdır. —-eserde psikolojik tahlillere ayrıntılı olarak yer vermiştir. Eserde —-, kendi kadınlığının sonbaharı ile sonbahar mevsimi arasında bir ilgi kurar ve bu kısım, romanın en güzel bölümlerinden biridir.

Yukarıda boş bırakılan yerlere, sırasıyla aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi gerekir?

A) Araba Sevdası – realist – Recaizade Ekrem – Periveş

B) Eylül – psikolojik – Mehmet Rauf – Suat

C) Sergüzeşt – edebi – Samipaşazade Sezai – Dilber

D) Aşk-ı Memnu – Batili – Halit Ziya – Bihter

E) İntibah – uzun – Namık Kemal – Dilaşup

 

15. Aşağıdakilerden hangisi, Ziya Paşa’nın hicivlerinden oluşan eseridir?

A) Tahrib-i Harabat

B) Zafername

C) Demdeme

D) Harabat

E) Takip

 

CEVAP ANAHTARI

1-D 2-E 3-C 4-E 5-D 6-D 7-B 8-B 9-B 10-D 11-E 12-C 13-B 14-B 15-B

1. ”Celal Mukaddimesinde sanat ve edebiyatla ilgili görüşlerini belirtti. Ona göre tiyatro, yararlı bir eğlencedir; hem göze hem kulağa seslendiği için diğer edebi türlerden daha etkilidir.

Bu parçada sözü edilen Tanzimat sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Direktör Ali Bey

B) Ahmet Vefik Paşa

C) Şinasi

D) Yusuf Kâmil Paşa

E) Namık Kemal

 

2. Nâbizade Nâzım’ın “Karabibik” adlı eseri için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Romandan çok, uzun öykü özelliği gösterir.

B) Realist-natüralist etkiler taşımaktadır.

C) Kişiler, yaşadıkları çevrenin diliyle konuşturulmuştur.

D) Eserde yer yer olay akışı kesilerek ansiklopedik bilgiler verilir.

E) Türk edebiyatında kırsal kesim (köy) gerçeğini yansıtan ilk eserdir.

 

3. Tanzimat’ın ikinci döneminde şiir, oyun, roman ve hikâye türünde eserler vermiş önemli bir sanatçıdır. Talim-i Edebiyatında ve Zemzeme’sinin önsözünde şiir, edebiyat, güzellik… konularında okurlarını aydınlatarak ve Servet-i Fünun topluluğunu oluşturan gençlere öncülük ederek edebiyatımıza hizmetleri olmuştur.

Bu parçada sözü edilen yazar, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Recaizade Mahmut Ekrem

B) Ziya Paşa

C) Namık Kemal       

D) Muallim Naci

E) Abdülhak Hamit Tarhan

 

4. Aşağıdakilerden hangisi, Tanzimat edebiyatını oluşturan nedenlerden biri olamaz?

A) Tanzimat Fermanı’yla gelen özgürlük ortamının, düşüncelerin rahatlıkla söylenmesini sağlaması

B) Osmanlı Devleti’nin ekonomik ve siyasal olarak gücünü yitirmiş olması sonucu, Türk aydınlarının Batı’ya yönelmesi

C) Divan edebiyatı nesir tür ve şekillerinin, çağdaş duygu ve düşünceleri yansıtmada yetersiz kalması

D) Batı’da görülüp kullanılmak istenen bazı türlerin eski edebiyat tarzının değiştirilmesini gerektirmesi

E) Aydınların, 1. Meşrutiyet Anayasasını yürürlükten kaldıran yönetimle ilgili, edebiyat yoluyla halka bilgi vermek istemesi

 

5. (I) Edebiyatımıza roman, özellikle Fransızcadan yapılan çevirilerle girdi. (II) Bu çevirilerden önce, romanların yerini halk hikâyeleri, masallar ve mesneviler tutuyordu. (III) Samipaşazade Sezai’nin Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat adlı eseri ise bizim ilk yerli romanımız sayılır. (IV) 1872 yılında yayımlanan bu romandan sonra art arda Ahmet Mithat romanları yayımlanmaya başlandı: Hasan Mellah, Dünyaya İkinci Geliş, Felatun Bey’le Rakım Efendi… (V) Ama roman tekniği ve yazınsal değer açısından 1876 yılında yayımlanan Namık Kemal imzalı İntibah’ı ilk edebi roman saymak mümkündür.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

 

6. Şiirlerinde metafizik konuları; Tanrı, ölüm, evren, ruh gibi temaları ele almıştır. Bu eserlerde yeni biçimler deneyerek, bugünkü serbest ölçülü nazmın yolunu açmıştır. Oyunlarının çoğu sahne tekniğine uygun değildir. “Makber, Ölü, Sahra” gibi şiir kitapları ünlüdür.

Bu parçada sözü edilen sanatçı, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yahya Kemal Beyatlı

B) Cenap Şahabettin

C) Ahmet Haşim

D) Abdülhak Hamit Tarhan

E) Recaizade Mahmut Ekrem 

 

7. Tanzimat döneminde eleştiri “muaheze (azarlama)” diye adlandırılmıştı. Bu, eleştirinin, hep olumsuzlukları ortaya koyan bir yazı türü olarak anlaşıldığını gösterir.

Buna göre;

I. Namık Kemal’in, Ziya Paşa’nın Harabat’ı için yazdığı “Tahrib-i Harabat” adlı eleştirisi

II. Muallim Naci’nin, Recaizâde M. Ekrem’in “Zemzeme” adlı şiir kitabı için yazdığı “Demdeme” adlı eleştirisi

III. Recaizâde M. Ekrem’in, bir öğrencisinin “Elhan” adlı şiirine yazdığı “Takdir-i Elhan” eleştirisi

örneklerinden hangileri, yukarıda belirtilen anlayışa uygun eleştirilerdir?

A) Yalnız I.

B) Yalnız II.  

C) I. ve II.

D) I. ve III.

E) I., II. ve III.

 

8. Aşağıdakilerden hangisi, Tanzimat edebiyatının II. döneminin özelliklerinden biri değildir?

A) Siyasal ortam farklılaştığından toplumsal, politik konulardan uzaklaşılması

B) Şiirin biçiminde yeniliklerin denenmesi

C) Şiirde bireysel duyguların ve metafizik konuların ele alınması

D) Romanda, romantizmden çok realizmden, hatta natüralizmden etkilenilmesi

E) Dil ve teknik bakımdan başarılı tiyatro ürünlerinin verilmesi     

 

9. Aşağıdakilerin hangisinde Recaizade M. Ekrem’le ilgili bilgi yanlışı vardır?

A) Şiirde güzelliğe önem veren şair, çocuklarının ölümü nedeniyle daha çok, ölüm konusunu işlemiştir.

B) Türk edebiyatının ilk realist romanı Araba Sevdası’nı yazan sanatçı, tiyatro alanında eser vermemiştir.

C) Kendinden önceki Tanzimat sanatçılarının aksine, sanatın toplum için olması gerektiğine katılmamış, sadece aşk ve doğa üstüne söylenen şiirlerin güzel ve sağlam olmasının yeterli olduğunu İleri sürmüştür.

D) Eleştiri alanında Takdir-i Elhan ve Üçüncü Zemzeme Mukaddimesi’ni yazmıştır.

E) Edebiyat kuralları üzerine bilgi veren Talim-i Edebiyat adlı eserinde pek çok eserle ilgili değerlendirme yapmıştır.

 

10. Bir gün Sahaflar’da dolaşırken tesadüfen Şinasi’nin “Münacaat”ını görür. Divan şiirini çok iyi bilen sanatçı, Münacaat ile Şinasi’nin şiirimizde yaptığı değişikliği fark eder. Gidip Şinasi ile tanışır ve Tasvir-i Efkâr gazetesinde çalış-maya başlar. Bu tanışma, onun zaten dışa dönük olan dikkatini yönlendirir. Klasik nazım şekliyle sosyal içerikli şiirler yazar.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Namık Kemal

B) Muallim Naci

C) Şemsettin Sami

D) Samipaşazade Sezai

E) Ziya Paşa

 

11. Adını kahramanın adından alan roman, gerçekçi tutumu, bir İstanbul ailesini dile getirişi, geleneksel Müslüman Türk kadınından söz açmanın pek mümkün olmadığı dönemde aile kadınlarını odak alışıyla önem kazanır. Sırrıcemal, kuyusuna nasıl zehir katarsa, romanın bütün kişileri de duygusal açıdan kendilerini öyle zehirler; saçtıkları zehirle hep birlikte sahneden silinene kadar.

Yukarıda sözü edilen roman, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Cezmi

B) İntibah

C) Zehra

D) Felatun Bey’le Rakım Efendi

E) Sergüzeşt

 

12. Tanzimat dönemi sanatçılarından olan —-, aynı zamanda aydın bir devlet adamıdır. Arapça, Fransızca, Rusça, İtalyanca bilen sanatçımız ilk adapte tiyatro oyununu yazmış ve Moliere’in hemen tüm komedilerini çevirmiştir.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Ahmet Vefik Paşa

B) Ziya Paşa

C) Yusuf Kâmil Paşa

D) Namık Kemal

E) Ahmet Mithat Efendi 

 

13. Tanzimat döneminde gazetecilik, edebiyat çalışmalarıyla iç içe olmuştur. İlk olarak edebiyatla hiçbir ilgisi olmayan resmi gazete (I)Takvim-i Vakayi, arkasından Churchill adlı bir İngiliz tarafından (II)Tasvir-i Efkâr gazetesi çıkarılmıştır. Şinasi ve Agâh Efendi’nin çıkardığı (III)Tercüman-ı Ahval gazetesi Tanzimat edebiyatının oluşmasını sağlamıştır. Şinasi daha sonra tek başına (IV)Ceride-i Havadis gazetesini çıkarmış, daha sonra bu gazeteyi Namık Kemal’e devretmiştir.

Bu parçadaki bilgi yanlışlığının giderilmesi için numaralanmış bölümlerden hangileri yer değiştirmelidir?

A) I. ile II.     

B) I. ile III.    

C) II. ile III.

D) II. ile IV.  

E) III. ile IV.

 

14. Tanzimat edebiyatı döneminde tiyatro, roman, makale gibi edebi türlerin ilk örnekleri verilmiştir.

Aşağıdakilerden hangisi Türk edebiyatındaki ilklerden biri değildir?

A) Tahrib-i Harabat

B) Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat

C) Tercüme-i Manzume

D) Şair Evlenmesi

E) Tasvir-i Efkâr

 

15. Realist-natüralist görüşleri Türk edebiyatına getiren İlk yazarımızdır. Kişileri durumlarına, yaradılışlarına uygun biçimde konuşturan anlatımı; canlı, sade bir dili vardır. Dış gözlemi oldukça güçlü olan yazar, olayları ve çevreyi anlatırken eserlerine kendini katmamıştır. “Zehra” adlı romanında da realizm akımının etkisi görülür.

Bu parçada sözü edilen yazar, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Namık Kemal

B) Recaizade M. Ekrem

C) Halit Ziya Uşaklıgil

D) Nabizade Nâzım

E) Samipaşazade Sezai

 

CEVAP ANAHTARI

1-E 2-D 3-A 4-E 5-C 6-D 7-C 8-E 9-B 10-A 11-C 12-A 13-D 14-E 15-D

 

1. Aşağıdakilerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?      

A) Şemsettin Sami, roman ve hikâyelerinde okuyucuya yabancı gelen kavram ve nesneleri açıklamış, ansiklopedik bilgiler vermiştir.

B) Tabiat ve ölüm karşısında duyulan huzursuzluk, kaderi sorgulama gibi konulan şiirimize sokan isim Abdülhak Hamit’tir.

C) Namık Kemal’in, vatan ile ilgili şiirlerinde topluluk adına konuşma eğilimi vardır.

D) Ziya Paşa, Abdülaziz’e sunduğu bir Divan edebiyatı antolojisiyle Halk edebiyatına dair düşüncelerinden dönmüştür.

E) Şinasi, söz ve vicdan hürriyetini yaymak amacıyla ilk özel gazetemizi çıkarmıştır.

 

2. Tanzimat döneminde, Batı’ya özenen bir grup, kılık kıyafetini değiştiriyor; Avrupa’dan fayton, ipekli kumaş, süs eşyası getirtme özentisine düşüyor; evlerindeki minder ve divanların yerine konsol, kanepe, sandalye koymayı “alafrangalık” sayıyordu ki bu bilinçsizce Batılılaşma özentisi, dönemin romanlarının değişmez konusu oluyordu.

Aşağıdakilerden hangisi, yukarıda anlatılan durumu konu alan romanlardan biri değildir?

A) Şıpsevdi

B) Sergüzeşt

C) Mürebbiye

D) Felatun Bey’le Rakım Efendi

E) Araba Sevdası

 

3. Tanzimat edebiyatının I. döneminde eser veren sanatçılar Montesquie, Rousseau, Voltaire gibi Fransız devrimci yazarların etkisi altında kalarak —-

Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden getirilemez?

A) eserlerinde zulme, haksızlığa, geriliğe savaş açmışlardır.

B) vatan, hak, hürriyet, adalet, kanun gibi kavramları toplumda yaymaya çalışmışlardır.

C) edebiyatın, çevresindeki her şeyle doğrudan ilgilenmesi gerektiğine inanmış; bu anlayışla eserler yazmışlardır.

D) toplum için sanat anlayışına bağlı kalsalar da şiirlerde estetik öğelerin, ahengin öne çıkması gerektiğini savunmuşlardır.

E) toplumdan kopuk ve soyut bir edebiyat olan Divan edebiyatını yıkıp edebiyata yeni konular getirmişlerdir. 

 

4. Tanzimat döneminde düşünceyi yaymanın aracı olarak görülen ve daha sade bir dille yazılan gazetelerin —- yararı olmuştur.

Bu parçada boş bırakılan yere, aşağıdakilerden hangisi getirilemez?

A) yeni düzyazı türlerinin yaygın biçimde kullanılmasında

B) edebiyatın geniş kitlelere ulaşmasında

C) halkın okuma yazma oranının artmasında

D) süslü nesir geleneğinin yıkılmasında

E) Batı’daki gelişmelerin halka tanıtılmasında

 

5. ”Mademki içtimai (sosyal) bir topluluk halinde yaşayan halk, birtakım kanuni görevlerle yükümlüdür; bu halk elbette vatanın menfaatleri ile ilgili düşünce ve görüşlerini açıklayabilmeli; bu, kanunun kendisine bağışlamış olduğu haklardan biridir.”

Bu cümlelerle başlayan yazı, Tanzimat Fermanı’yla oluşan özgürlük ortamında halkı bilinçlendirme amacı taşıyor; ilk özel gazetede yayımlanıyordu.

Yukarıda sözü edilen yazı, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Elhan-ı Şita

B) Takdir-i Elhan

C) Mukaddime

D) Tahribi Harabat

E) Tasvir-i Efkâr

 

6. ”… Hayır, bizim nesrimiz ve şiirimiz taşra halkıyla İstanbul ahalisinin okumamış kısmı arasında hâlâ durmaktadır. Bizim şiirimiz, hani şairlerin vezinsiz diye beğenmedikleri halk şarkıları ve taşrada çöğür (saz) şairleri arasında deyiş, kayabaşı denen nazımlardır.” cümlelerinin yer aldığı makalesiyle Tanzimat’ın l. döneminde başlayan dili sadeleştirme çabalarına bir tuğla ekleyen sanatçı, hece ölçüsüyle şiir denemeleri de yapmıştır.

Bu parçada sözü edilen sanatçı ve makalesi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şinasi – Mukaddime

B) Ziya Paşa – Şiir ve İnşa

C) Şemsettin Sami – Kamus-ı Türkî

D) Ziya Paşa – Harabat

E) Recaizade Mahmut Ekrem – Takdir-i Elhan

 

7. Tanzimat edebiyatı pek çok alanda ilklerin dönemi olarak bilinir. İlk şiir çevirisi —-, ilk roman —-, ilk tiyatro —-, ilk makale —-, ilk pastoral şiir —- bu döneme aittir.

Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilemez?

A) Mukaddime

B) Müntahabat-ı Eş’ar

C) Sahra

D) Şair Evlenmesi

E) Taaşşuk-ı Talat vs Fitnat

 

8. Tanzimat romanında, yüzeysel de olsa, hemen her konuya yer verilmiştir. “Felatun Bey ve Rakım Efendi”de, Batılılaşmayı yanlış anlamanın eleştirisi; “İntibah”ta, mirasyedi bir gencin serüvenleri; “Sergüzeşt”te, Dilber adlı genç kızın alınıp satılması; “Karabibik”te de kırsal kesim gerçeği dile getirilmiştir,

Bu parçada aşağıdaki sanatçılardan hangisinin romanından söz edilmemiştir?

A) Samipaşazade Sezai

B) Nabizade Nâzım

C) Şemsettin Sami

D) Namık Kemal

E) Ahmet Mithat Efendi

 

9. ”Diyojen” gazetesindeki çalışmalarıyla, mizah edebiyatının Önemli isimlerinden olan sanatçı, yerli ve çeviri eserlerle tiyatro edebiyatımızın ilk önemli eselerini hazırlamıştır. “Ayyar Hamza” adlı oyunu, Moliere’in “Scapin’in Dolapları” adlı komedyasının Türk hayat ve âdetlerine uyarlanmış biçimidir.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Recaizade Mahmut Ekrem

B) Abdülhak Hamit Tarhan

C) Direktör Âli Bey

D) Teodor Kasap

E) Şinasi 

 

10. Tanzimat şairleri içinde eskiye en çok bağlı kalan sanatçının “Terci-i Bent” adlı şiiri, evrene ve olaylara bakışıyla pek çok okuru etkilemiştir

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Muallim Naci

B) Ziya Paşa

C) Namık Kemal

D) Şemsettin Sami

E) Ahmet Vefik Paşa

 

11. Eleştiri türü, Türk edebiyatına Tanzimat döneminde gelmiştir. Edebi eleştiri türünde verilen önemli eserler arasında “Talim-i Edebiyat”ı, “Zemzeme”yi, “Tahrib-i Harabat”ı, “Demdeme”yi, “Karabibik”in önsözünü sayabiliriz.

Aşağıdaki sanatçılardan hangisi, bu parçada sözü edilen eserlerden birinin yazarı değildir?

A) Namık Kemal       

B) Muallim Naci

C) Ahmet Mithat Efendi      

D) Recaizade M. Ekrem

E) Nabizade Nâzım

 

12. Aşağıdakilerden hangisi Namık Kemal için söylenemez?

A) Batılı düşünce boyutundaki ilk düşünceleri, Şinasi ile tanıştığı Tasvir-i Efkâr gazetesinde başlamıştır.

B) Ziya Paşa ile birlikte, Kanun-i Esasi’yi hazırlayacak grubun içinde yer almış, siyasi kimliğiyle de ağırlığını koymuş bir sanatçıdır,

C) Roman, şiir, tiyatro, makale, anı, tarih… türlerinde eserler vermiş; coşkulu bir söyleyiş yakalamıştır.

D) Tiyatroya ayrı bir önem veren sanatçı, Çok Bilen Çok Yanılır, Afife Anjelik, Vuslat… adlı tiyatrolarıyla da ses getirmiştir.

E) Romantizmin etkisinde kalan sanatçı, dilde yalınlaşmayı savunurken, tiyatroları dışında, süslü bir dil kullanmaktan kurtulamamıştır.

 

13. (I) İlk yerli hikâye örneklerinden olan “Letaif-i Rivayat” serisindeki uzun hikâyeleri yayımlandığı sırada romana yönelen Ahmet Mithat Efendi, bu türde çok sayıda eser verir. (II) Yenileşme dönemi Türk edebiyatının etrafında dönen konu ve sorunların önemli bir kısmını edebi eser düzeyinde ele alıp işlemiştir. (III) Batılılaşma sorunu, görücü usulü evlilik, kız çocuklarının okutulması gibi sosyal hayatı ilgilendiren çok sayıda sorun, onun tarafından ele alınmıştır. (IV) Geniş halk kitlelerine seslenmeyi amaçlayan sanatçı, halkın rahatlıkla anlayabileceği sade bir dil kullanmıştır. (V) Roman kişilerini sosyal statülerine uygun şekilde konuşturan yazar, natüralizmin önemli temsilcisidir.

Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

 

I. Gericiliğe, zulme, haksızlığa, istibdada sert bir dille saldırmışlardır.

II. “Toplum için sanat” anlayışını benimsemişlerdir.

III. Roman, öykü, tiyatro, eleştiri gibi türlerde ilk örnekleri vermişlerdir.

IV. Şiirlerde içerik yenidir; ama biçim eskidir.

14. Yukarıda özellikleri verilen edebiyat dönemi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Milli edebiyat dönemi

B) Tanzimat edebiyatı I. dönem

C) Tanzimat edebiyatı II. dönem

D) Servet-i Fünun edebiyatı

E) Fecr-i Âti edebiyatı

 

15. Abdülhak Hamit Tarhan, —- adlı eserinde kırda oturanların, nimetlerini doğadan çıkarmalarına karşılık şehirde yaşayanların, birbirlerini yemekle meşgul olduklarını anlatır. Köylünün, doğanın güzelliği ile mest olup kulübesinde kuş seslerini bedava dinlerken; şehirdekilerin para harcayarak saz ile nefsini uyuttuğunu söyler.

Bu parçada boş bırakılan yere, aşağıdaki eser adlarından hangisi getirilmelidir?

A) Belde        

B) Liberte      

C) Eşber

D) Sahra        

E) Makber

 

CEVAP ANAHTARI

1-A 2-B 3-D 4-C 5-C 6-B 7-B 8-C 9-C 10-B 11-C 12-D 13-E 14-B 15-D

1. (I) İlk dönem Tanzimat şiiri, temelde sanatın toplum için olduğu ilkesine dayanır. (II) Bu dönemde, eski şiirin dünyasına tümüyle karşıt bir düşünce şiiri geliştirilir. (III) Gerçi eski şiirdeki nazım biriminden vazgeçilememiş, dörtlük kullanılmaya devam edilmiştir. (IV) Divan edebiyatındaki “göz için uyak” anlayışı, yerini yavaş yavaş “kulak için uyak” anlayışına bırakmıştır. (V) Konu bütünlüğü sağlanarak anlam, şiirin bütününe yayılmıştır.

Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

 

2. Tanzimat edebiyatı sanatçıları, romanlarında tarihi konulara, yanlış Batılılaşmaya ve cariyelik sorununa eğilmişlerdir. “Yeniçeriler” ve “Cezmi” tarih konusuyla, “Sergüzeşt” ve “Zehra” cariyelik sorunuyla, “Araba Sevdası” ise Batılılaşma sorunuyla ilgili romanlardır.

Bu parçada, aşağıdaki yazarlardan hangisinin eserinden söz edilmemiştir?

A) Namık Kemal       

B) Samipaşazade Sezai

C) Şemsettin Sami     

D) Ahmet Mithat Efendi

E) Nabizade Nazım

 

3. Modern edebiyatımızın kurucularından sayılan sanatçımızın Doğu ile Batı edebiyatı arasında köprü olabilecek kadar kuvvetli bir kültürü, zengin bir hayal gücü vardır. Kırkı aşkın eserinin yarısı tiyatrodur. Tiyatrolarında tarihsel konuları, hayale dayanan olaylarla manzum-mensur karışık bir anlatımla İşlemiştir. Aruzun yanı sıra heceyi de şiirlerinde kullanmıştır.

Bu parçada sözü edilen sanatçı, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şinasi        

B) Namık Kemal

C) Samipaşazade Sezai         

D) Tevfik Fikret

E) Abdülhak Hamit Tarhan

 

4. —-, şiirin konusunu geliştirmiş ve “Güzel olan her şey şiirin konusu olabilir.” görüşüne uygun şiirler yazmıştır. Muallim Naci ile eski-yeni tartışmasına girerek şiirin biçimsel kurallarının bazılarını kırmış ve “kulak için uyak” görüşünü savunmuştur.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Recaizade Mahmut Ekrem

B) Ziya Paşa

C) Namık Kemal

D) Şinasi

E) Abdülhak Hamit Tarhan

 

5. (I) Namık Kemal’in ilk piyesi okunsun diye yazdığı “Macera-yı Aşk”tır. (II) Oynanan piyesi, “Vatan yahut Silistre”dir. (III) Konu ve karakter bakımından en dikkate değer piyesi “Akif Bey”dir. (IV) Üslup ve kuruluş bakımından en zayıf eseri ise “Kara Bela”dır. (V) “Celaleddin Harzemşah” adlı oyunu ise, önsözüyle ve yazarın en sevdiği eser olmasıyla tanınır.

Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

 

I. Romanın sonunda, seçtiği konuların ulaştığı noktadan okuyucuya dersler çıkarır.

II. Romancılığının yanı sıra gazetecilik de yapmış ve Tercüman-ı Hakikat’ı çıkarmıştır.    .

III. Eserlerini yazarken, bilgi vermek ve toplumu eğitmek amacını gütmüştür.

IV. Dil konusuna yönelmiş; Kamus-ı Türkî adlı bir sözlük hazırlamıştır.

V. Çoğu roman ve hikâye, bazıları ansiklopedi olan iki yüze yakın kitap yazmıştır.

6. Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde Ahmet Mithat Efendi ile ilgili bir bilgi yanlışı vardır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

 

7. Tanzimat döneminde verilen ürünlerin pek çoğunda vatan, hürriyet, yasa, hak, adalet… kavramlarının yer aldığı toplumsal içerikli ürünler yazılmıştır.

Aşağıdakilerden hangisi yukarıda sözü edilen kavramları içeren eserlerden biri değildir?

A) Temaşa-yı Leyal

B) Terkib-i Bent

C) Mukaddime

D) Hürriyet Kasidesi

E) Vatan yahut Silistre

 

8. Oyunun konusu, işbilir ve aklı başında bir dost tarafından ufak bir rüşvetle düzeltilen, hileli bir evlendirme olayıdır. Şair Müştak Bey, Kumru Hanım’ı sever; ama kızın ailesi, imamın yardımıyla ona, kızın çirkin, huysuz ve yaşlı ablasını nikâhlar.

Bu parçada kısaca tanıtılan eserin adı ve yazarı aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?

A) Şinasi – Şair Evlenmesi

B) Recaizade Mahmut Ekrem – Vuslat

C) Namık Kemal – Zavallı Çocuk

D) Abdülhak Hamit Tarhan – İçli Kız

E) Ahmet Vefik Paşa – Zor Nikâh

 

9. Batı roman tekniğiyle yazılan —-, konusunu sosyal hayattan almıştır. Konuyla ilgisi olmayan ve kasidelerdeki nesib bölümünü andıran geniş bahar betimlemesinden sonra girilen olay örgüsü, yaşamın gerçeklerinden uzak yetiştirilen bir gencin, uygunsuz bir kadına duyduğu aşk ile sonradan âşık olduğu cariyesi etrafında şekillenir. Tutarsız bir sonu olan roman, melodram romanına örnektir.

Bu parçada boş bırakılan yere getirilmesi gereken eser, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sergüzeşt  

B) Araba Sevdası

C) Hasan Mellah       

D) İntibah

E) Felatun Bey’le Rakım Efendi

 

10. Aşağıdakilerden hangisi, Tanzimat edebiyatı sanatçılarının, ikinci dönemde “toplum için sanat” anlayışından uzaklaşmasının nedenlerinden biri olamaz?

A) Abdülhamit’in, Rus Savaşı’nı öne sürerek meşrutiyete son vermesi ve baskı yönetimini uygulamaya başlaması

B) Toplumu eğitmede en etkili araç olarak görülen tiyatronun, bu dönem sanatçılarının ilgisini çekmemesi

C) Dönemin ünlü isimlerinin saraya yakın olmaları (Recaizade Mahmut Ekrem Öğretmen, Abdülhak Hamit elçi, Samipaşazade Sezai paşa oğlu) nedeniyle toplumu harekete geçirecek edebiyat eserlerinin yazılmaması

D) Yayımlanan her tür kitaba ve gazeteye sansür konması nedeniyle sanatçıların, eserlerinde suya sabuna dokunmayan olayları ele alması

E) Bu dönemdeki sanatçıların, bireysel anlamda da yaşadıkları acılar nedeniyle bireysel konulara yönelmesi

 

11. Aşağıdakilerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

A) Akıl unsurunu ön plana çıkaran Şinasi, pek çok ilke imza atmıştır, ilk kez noktalama işaretlerini kullanmış, şiire ilk kez başlık koymuştur.

B) “Celalettin Harzemşah” adlı eserinin önsözünde tiyatro hakkındaki görüşlerini dile getiren Namık Kemal, ilk sahnelenen oyunun da yazarıdır.

C) Hiciv türündeki kasidelerin olduğu “Zafername” adlı eser, Ziya Paşa’ya aittir.

D) Hukuk, dil ve edebiyat üstüne pek çok yazı yazan, Tercüman-ı Hakikat başta olmak üzere pek çok gazete çıkaran Ahmet Vefik Paşa’nın tek amacı, edebiyat yoluyla halkı bilgilendirmektir.

E) Tanzimat’tan sonra çıkarılan ilk mizah dergisi “Diyojen”de yayımlanan yazıları, Türk mizah edebiyatının o devirdeki en güzel örnekleri olarak kabul edilen tiyatroları genellikle komedi türünde olan Direktör Âli Bey, en çok, Ayyar Hamza adlı oyunuyla tanınır.

 

12. Aşağıdakilerden hangisi, Tanzimat edebiyatı sanatçılarının topluma mesaj iletmek amacıyla verdiği ürünlerden biri değildir?

A) Tasvir-i Efkâr

B) Talim-i Edebiyat

C) Henüz On Yedi Yaşında

D) Şair Evlenmesi

E) Hürriyet Kasidesi 

 

13. 1878 yılında meclis kapatılır, anayasa askıya alınır ve tarihçilerin “İstibdat Dönemi” adını verdikleri dönem başlar. Bu koşullar altında ikinci dönem Tanzimat edebiyatı, birinci dönemden farklı boyutlarda gelişir. Bu dönem sanatçıları toplumsal sorunlardan uzak dururlar. Edilgenlik, sanatçının belirgin özelliği olur.

Aşağıdakilerden hangisi, bu döneme ait eserlerden biri değildir?

A) Araba Sevdası      

B) Çok Bilen Çok Yanılır

C) Duhter-i Hindu     

D) Sahra

E) Âkif Bey

 

14. —- sanatçısı, romanda bireysel ve sosyal sorunları gündeme getirirken okuyucuya ibret dersi vermeyi amaçlar. Örneğin tiyatro, “faydalı bir eğlence”dir onlar için. —- sanatçısı ise roman sanatını ön plana almış, olayların kuruluşuyla kişi kadrosunu uyumlu biçimde düzenlemeye çalışmış, roman tekniğini geliştirmiş; ama sosyal sorunlar romana sokmamıştır.

Bu parçada boş bırakılan yerlere, aşağıdakilerin hangisinde verilenler sırasıyla getirilmelidir?

A) Tanzimat – Cumhuriyet

B) Cumhuriyet – Servet-i Fünun

C) Tanzimat – Servet-i Fünun

D) Fecr-i Âti – Servet-i Fünun

E) Servet-i Fünun – Milli Edebiyat

 

15. Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) Muallim Naci, şiirdeki eski-yeni mücadelesinde eski edebiyat taraftarlarının lideri olarak adını duyurmuştur.

B) “Zehra” adlı eseriyle büyük başarı yakalayan Nabizade Nâzım, bu eserini kıskançlık teması üzerine oturtmuş, karakterlerinin betimlemesini gerçekçi biçimde yapmıştır.

C) Samipaşazade Sezai gezi notlan, mektuplar, edebi makaleler de yazmış; ama adını realist roman ve hikâyeleriyle duyurmuştur.

D) Abdülhak Hamit, tüm şiirlerinde, hatta manzum tiyatrolarında bile aruz ölçüsünü kullanmış; hece ölçüsünü hiç denememiştir.

E) İkinci dönem Tanzimat edebiyatında Recaizade Mahmut Ekrem, “Zemzeme” ve “Takdir-i Elhan” adlı eserleriyle eleştiri türünü canlı tutmuştur.

 

16. Namık Kemal ilk romanını “Son Pişmanlık” adıyla Magosa’dayken yayımlamıştır. Ancak Maarif Nezareti, bu adı değiştirip romanın “Sergüzeşt-i Ali Bey” adıyla yayımlanmasına izin verdi. Romanın konusu bir mirasyedi olan Ali Bey’in, Mahpeyker adlı bir kadına duyduğu aşktır. Roman tekniği bakımından çok da yetkin olmayan bu yapıt 1876′da Namık Kemal’in adı kullanılmadan ve adı bir kez daha değiştirilip “—-” adıyla yayımlanmıştır.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) İntibah

B) Cezmi

C) Kara Bela

D) Gülnihal

E) Celalettin Harzemşah

 

17. Tanzimat dönemi tiyatro yazarlarındandır. Trabzon valiliği, Düyun-u Umumiye yöneticiliği yaptı. 1869-1872 arasında yayımlanan İlk mizah dergimiz Diyojen’de ilginç yazılar yazdı. Kokona Yatıyor, Misafiri İstiklal ve Moliere’den uyarlama olan Ayyar Hamza önemli oyunlarındandı. Lehçetü’l Hakayık adlı bir mizah sözlüğü de vardır.

Bu parçada tanıtılan yazar, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Direktör Âli Bey

B) Ahmet Vefik Paşa

C) Abdülhak Hamit Tarhan

D) Muallim Naci

E) Şemsettin Sami

 

CEVAP ANAHTARI

1-C 2-C 3-E 4-A 5-A 6-D 7-A 8-A 9-D 10-B 11-D 12-B 13-E 14-C 15-D 16-A 17-A

 

1. Bu dönemde divan edebiyatı etkisini kaybetmeye başlamış, onun yerine Batı’dan alınan yeni bir edebiyat anlayışı getirilmeye çalışılmıştır. Batı’dan yeni tür ve konular alınmış, bunların ilk örnekleri verilmiştir.

Bu parçada sözü edilen edebi dönem aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tanzimat Edebiyatı

B) Servet-i Fünun Edebiyatı

C) Milli Edebiyat

D) Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı

E) Fecr-i Ati Edebiyatı

 

2. Aşağıda verilen Tanzimat edebiyatı ile divan edebiyatı karşılaştırmalarından hangisi yanlıştır?

A) Divan edebiyatı daha soyutken, Tanzimat edebiyatı somut konulara yönelmiştir.

B) Divan edebiyatında söyleyiş güzelliği önemliyken, Tanzimat edebiyatında konu önemlidir.

C) Divan edebiyatı, sanatçıları sınırlarken, Tanzimat edebiyatıyla gelen yeni anlayış sanatçısını özgür bırakır.

D) Divan edebiyatında dil daha ağırken, Tanzimat edebiyatında daha sadedir.

E) Divan edebiyatında bütün güzelliği önemliyken, Tanzimat edebiyatında parça güzelliği önemlidir.

 

3. Tanzimat edebiyatının I. dönemi ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Sanat, toplum içindir ilkesi benimsenmiştir.

B) Şiirin özü değişmişken, şiirde şekil olarak eskiye bağlı kalınmıştır.

C) Dilde sadeleşme amaçlanmış; ama tamamen başarılamamıştır.

D) Aruz ölçüsü tamamen bırakılmış ve hece ölçüsü kullanılmıştır.

E) Batılı birçok edebi tür bu dönemde Türk edebiyatına girmiştir.

 

4. Türk edebiyatının ilk özel gazetesi, —-’nin 1860′ta çıkardıkları —- adlı gazetedir.

Yukarıda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Şinasi ile Agâh Efendi – Tercüman-ı Ahval

B) Ahmet Mithat ile Şinasi – İbret

C) Namık Kemal ile Ali Bey – Tercüman-ı Hakikat

D) Agâh Efendi ile Ali Bey – Takvim-i Vekayi

E) Ziya Paşa ile Ali Suavi – Tasvir-i Efkâr

 

5. Aşağıdakilerden hangisindeki sanatçıların tümü Tanzimat’ın birinci döneminde eser vermiştir?

A) Muallim Naci – Şinasi – Nabizade Nazım

B) Namık Kemal – Ziya Paşa – Recaizade M. Ekrem

C) Şinasi – Ziya Paşa – Namık Kemal

D) Abdülhak Hamit – Ziya Paşa – Şinasi

E) Muallim Naci – Namık Kemal – Samipaşazade Sezai

 

6. Aşağıdakilerden hangisi, Tanzimat edebiyatının ilk döneminin özelliklerinden biri değildir?

A) Sade dil anlayışı benimsenmiştir.

B) Teknik açıdan zayıf eserler verilmiştir.

C) İlk özel gazete olan Tercüman-ı Ahval bu dönemde yayımlanmıştır.

D) Şair ve yazarlar “Sanat sanat içindir.” görüşünü benimsemişlerdir.

E) Batılı anlamda edebi eleştiri bu dönemde edebiyatımıza kazandırılmış bir türdür. 

 

7. Şinasi, Celalettin Harzemşah mukaddimesinde tiyatro ile ilgili görüşlerini ortaya koymuş ve tiyatronun eğitici bir eğlence aracı olduğunu belirtmiştir. Bu nedenle tiyatrolarının dili daha sadedir.

Bu parçadaki bilgi yanlışlığının sebebi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şinasi, bu görüşlerini Celalettin Harzemşah mukaddimesinde değil Tasvir-i Efkar’da ortaya koymuştur.

B) Şinasi’nin tiyatrolarının dili sade değil, ağırdır.

C) Sözü edilen eser ve görüşler Şinasi’ye değil, Namık Kemal’e aittir.

D) Şinasi bu eserde tiyatroyla ilgili görüşlerini değil, romanla ilgili görüşlerini açıklamıştır.

E) Sözü edilen eserde tiyatronun eğitici bir eğlence aracı olduğu değil bir sanat dalı olduğu savunulur.

 

8. Aşağıdakilerden hangisi, Ziya Paşa’nın özelliklerinden biri değildir?

A) Edebiyatımızın “alafrangalık” konusunu içeren ilk realist romanını yazmıştır.

B) “Zafername” adlı eserini hiciv tarzında kaleme almıştır.

C) “Terkib-i Bent” şiiri, döneminin sosyal eleştirisini içerir.

D) Harabat adlı eserinin önsözünde divan edebiyatını övmüştür.

E) Şiir ve İnşa adlı makalesinde asıl edebiyatımızın “halk edebiyatı” olduğunu belirtmiştir.

 

9. Aşağıdakilerden hangisi, Namık Kemal’in özelliklerinden biri değildir?

A) Çeşitli gazetelerde siyasi ve sosyal konularla ilgili makaleler yazmıştır.

B) Edebiyatımızda ilk kez noktalama işaretlerini kullanan yazarımızdır.

C) Türk şiirinin özellikle içerik bakımından değişme-sinde büyük pay sahibidir.

D) Sanat toplum içindir, anlayışıyla tarihe mal olmuş şiirler yazmıştır.

E) Edebiyatımızın ilk tarihsel romanını kaleme almıştır.

 

10. Namık Kemal’in aşağıdaki eserlerinden hangisi, diğerlerinden farklı bir türdedir?

A) Zavallı Çocuk   B) Gülnihal   C) Karabela   D) Akif Bey   E) Cezmi

 

I. Divan edebiyatı nazım biçimleri kullanılmıştır.

II. Eski biçimlerle yeni konular anlatılmıştır.

III. Noktalama işaretleri ilk kez bu dönemde kullanılmıştır.

IV. Romanlarda aşk, kölelik, yanlış Batılılaşma gibi konular işlenmiştir.

V. Tiyatrolar oynanmak için değil okunmak için yazılmıştır.

11. Yukarıdaki numaralanmış özelliklerden hangisi Tanzimat edebiyatının I. dönemine ait değildir?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.  E) V.

 

12. Tanzimat II. döneminde de I. dönemde olan eski-yeni tartışması devam etmiştir. Bu dönemde Divan edebi-yatını savunanlar —- etrafında toplanmış, Batılı anlayışı yani yeni edebiyatı savunanlar da —- etrafında toplanmıştır.

Bu parçada boş bırakılan yerlere, verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?

A) Şinasi – Namık Kemal

B) Ziya Paşa – Namık Kemal

C) Muallim Naci – R. Mahmut Ekrem

D) Ahmet Mithat Efendi – Abdülhak Hamit Tarhan

E) R. Mahmut Ekrem – Samipaşazade Sezai

 

I. Kara Bela

II. Sergüzeşt

III. Gülnihal

IV. Zehra

V. Cezmi

13. Yukarıdaki numaralı eserlerden hangi ikisi Namık Kemal’e ait değildir?

A) I. ve II.   B) II. ve III.   C) II. ve IV.   D) III. ve IV.   E) III. ve V.

 

14. Klasisizmin etkisinde kalmıştır. Batı edebiyatından şiir çevirileriyle birlikte La Fontaine’den de çeviriler yapmıştır. Tasvir-i Efkâr adlı gazeteyi çıkarmış ve bu gazetede devlet yönetimini eleştirmiştir.

Bu parçada tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ziya Paşa   B) Namık Kemal   C) Ahmet Mithat Efendi   D) Şinasi   E) Şemsettin Sami

 

CEVAP ANAHTARI

1-A 2-E 3-D 4-A 5-C 6-D 7-A 8-A 9-B 10-E 11-E 12-B 13-C 14-D

1. (I)Tanzimat edebiyatının (II)Şinasi‘nin çıkardığı ilk özel gazete olan (III)Takvim-i Vekayi ile başladığı kabul edilir. Bu dönemde Batı’dan (IV)roman, hikâye, tiyatro gibi yeni edebi türler alınmıştır. Şinasi aynı zamanda ilk tiyatro eserimiz kabul edilen (V)Şair Evlenmesi‘ni yazarak dönemine örnek olmuştur.

Bu parçadaki numaralı yerlerden hangisinde bilgi yanlışı vardır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   D) V.

 

2. Aşağıdakilerden hangisi, birinci dönem Tanzimat edebiyatı şiirinin özelliklerinden biri değildir?

A) Aruz ölçüsünün yanında, deneme niteliğinde, heceye de yer verilmesi

B) Hürriyet, vatan, kanun, hak, adalet gibi kavramların ele alınması

C) Şekilden ziyade içerikte değişikliklerin yapılması

D) Sürrealizm akımının etkisinde yazılması

E) Fransız edebiyatının örnek alınması

 

3. Edebiyata, divan edebiyatı ile başlamış; daha sonra yeni edebiyat anlayışının en büyük savunucusu olmuştur. Batı’dan alınan hak, adalet, özgürlük gibi kavramları gür sesiyle edebiyatta işlemiştir. İlk edebi romanımızı, ilk tarihi romanımızı da o yazmıştır.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şinasi  

B) Namık Kemal  

C) Ziya Paşa  

D) Ahmet Vefik Paşa  

E) Ahmet Mithat Efendi

 

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, bir bilgi yanlışı vardır?

A) Edebiyatımızda popüler roman tarzının öncüsü Ahmet Mithat Efendi’dir.

B) Türkiye’de basın hayatı resmi bir gazete olan Tercüman-ı Ahval ile başlar.

C) Şinasi “Şair Evlenmesi” adlı eseriyle edebiyatımızda tiyatro türünün ilk örneğini vermiştir.

D) İlk edebi romanımız olan “İntibah” Namık Kemal tarafından kaleme alınmıştır.

E) Tanzimat’ın ilk devrine mensup olan yazarlar tiyatroyu “faydalı bir eğlence” olarak görmüşlerdir.

 

5. Aşağıdaki sanatçılardan hangisi Batı edebiyatına bakışı açısından diğerlerinden farklıdır?

A) Recaizade Mahmut

B) Abdülhak Hamit

C) Nabizade Nazım

D) Muallim Naci

E) Samipaşazade Sezai

 

6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) Abdülhak Hamit’e ait olan Sahra şiiri ilk pastoral şiir örneklerindendir.

B) Recaizade Mahmut Ekrem, kulak için kafiye görüşünü ilk kez ortaya atarak büyük bir tartışma başlatmıştır.

C) Araba Sevdası adlı romanda yanlış Batılılaşmanın eleştirisi yapılmıştır.

D) Kölelik, cariyelik ve yanlış Batılılaşma Tanzimat edebiyatı II. dönem romanlarında işlenen konulardandır.

E) Makber, Recaizade Mahmut’un ölen karısının ardından duyduğu üzüntüyü anlattığı şiir kitabıdır.

 

7. Aşağıdakilerden hangisinde tiyatro türünde eserleri olan sanatçılar bir arada verilmiştir?

A) Recaizade Mahmut, Muallim Naci

B) Abdülhak Hamit, Muallim Naci

C) Recaizade Mahmut, Abdülhak Hamit

D) Samipaşazade Sezai, Nabizade Nazım

E) Abdülhak Hamit, Nabizade Nazım

 

8. Aşağıdakilerden hangisinde bilgi yanlışı yapılmıştır?

A) İlk çeviri roman, Telemak’tır.

B) İlk yerli roman, Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat’tır.

C) İlk edebi roman, İntibah’tır.

D) İlk makale, Şiir ve inşa’dır.

E) İlk köy romanı, Karabibik’tir.

 

9. Tanzimat döneminin önemli yazarlarından olan -— Londra’da çıkan “Hürriyet” gazetesinde yayımlanan —- makalesinde divan şiirini eleştirmiş, asıl şiirimizin halk şiiri olduğunu savunmuştur; fakat daha sonra yazdığı —- adlı eserinde bunun tam tersini söyleyerek divan şiirini savunmuştur.

Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Şinasi – Mukaddime – Şair Evlenmesi

B) Ziya Paşa – Şiir ve İnşa – Harabat

C) Ziya Paşa – Harabat – Eşar-ı Ziya

D) Şinasi – Şair Evlenmesi – Mukaddime

E) Namık Kemal – Mukaddime – Cezmi

 

10. Aşağıdaki eser-yazar eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

A) Ömer’in Çocukluğu – Muallim Naci

B) Gülnihal – Namık Kemal

C) Zehra – Nabizade Nazım

D) Talim-i Edebiyat – Samipaşazade Sezai

E) Macera-yı Aşk – Abdülhak Hamit Tarhan

 

11. Muallim Naci —- adlı eserinde divan edebiyatının “göz için uyak” anlayışını savunur, buna karşın R. Mahmut Ekrem —- adlı eserinde “kulak için uyak” anlayışını savunur. Bu tartışma divan edebiyatı ile Batılı yeni edebiyatın saflarının belirlenmesinde önemli rol oynamıştır.

Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?

A) Demdeme – Zemzeme

B) Zemzeme – Demdeme

C) Harabat – Tahrib-i Harabat

D) Tahrib-i Harabat – Harabat

E) Mukaddime – Şiir ve İnşa

 

12. Aşağıdakilerden hangisi diğerlerinden farklı türde yazılmıştır?

A) Çok Bilen Çok Yanılır

B) Atala

C) Felatun Bey ile Rakım Efendi

D) Finten

E) Tarık

 

13. Aşağıdakilerden hangisi, Ziya Paşa’nın eserlerinden biri değildir?

A) Eşar-ı Ziya   B) Takip   C) Terkib-i Bent   D) Zafername   E) Rüya

 

14. O tiyatro eserlerini oynanmak için değil okunmak için yazmıştır. Tiyatrolarının dili oldukça ağır ve sanatlıdır. Konularını çoğunlukla tarihten seçmiş ve eserlerinde zaman zaman olağanüstü kişi ve olaylara yer vermiştir.

Bu parçada tiyatro yazarlığından söz edilen kişi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Muallim Naci       

B) Şinasi

C) Abdülhak Hamit

D) Şemsettin Sami

E) Ahmet Vefik Paşa

 

CEVAP ANAHTARI

1-C 2-D 3-B 4-B 5-D 6-E 7-C 8-D 9-B 10-D 11-A 12-C 13-B 14-C

1. Birinci dönem Tanzimat edebiyatı romanı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Bu dönemde, Ahmet Mithat Efendi’nin romanlarında meddah hikâyelerinin etkisi görülür.

B) Bu dönem romanlarında halk hikâyelerinin ve klasik edebiyatın etkisi vardır.

C) Romanlarda yazar olayları anlatırken kendini gizler, romana kendi duygularını katmaz.

D) Türk edebiyatında ilk roman örnekleri bu dönemde verilmeye başlanmıştır.

E) Yanlış Batılılaşma, aşk, esirlik gibi konular bu dönem romanlarının ana temasıdır.

 

2. (I) Tanzimat edebiyatında şiir de düzyazı kadar önemlidir. (II) İlk dönem Tanzimat şiirinde eski nazım biçimleri kullanılmış; ancak ikinci dönemde Batı edebiyatından alınan yeni nazım biçimleri de görülmeye başlanmıştır. (III) Her iki dönemde de genelde aruz ölçüsü kullanılmış, bazen de hece ölçüsü denenmiştir. (IV) Şiirlerde eski edebiyatımızdaki beyit bütünlüğü yerine konu bütünlüğü esas alınmıştır. (V) Tanzimat devrinin iki döneminde de siyasal ve toplumsal sorunlar şiire yansımıştır.

Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde Tanzimat şiirinin özellikleriyle ilgili bir bilgi yanlışı vardır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

 

3. Aşağıda verilenlerden hangisi Recaizade Mahmut Ekrem’le ilgili yanlış bir bilgidir?

A) Şiir, roman, hikâye, eleştiri, tiyatro türlerinde eserler vermiştir.

B) Oğlu Nejat’ın ölümü, içli ve üzüntülü şiirler yazmasına sebep olmuştur.

C) Araba Sevdası adlı romanında ağırlıklı olarak romantizmin etkileri görülür.

D) Eski edebiyat taraftarı olan Muallim Naci ile tartışmaları çok ünlüdür.

E) Devrinin genç nesillerine edebiyatta öncülük etmesiyle tanınmış bir yazardır.

 

4. ”Kamus-ı Türkî” adlı bir Türkçe sözlüğün dışında ilk romanımızın da yazarı olan sanatçı, sade bir dille halk için yazmıştır.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Namık Kemal

B) Ziya Paşa

C) Ahmet Mithat Efendi

D) Şemsettin Sami

E) Ahmet Vefik Paşa

 

5. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat döneminde çıkarılan ilk özel gazetedir?

A) Tercüman-ı Ahval

B) Tasvir-i Efkâr

C) Muhbir     

D) Hürriyet

E) Takvim-i Vekayi

 

6. Edebiyatımızın ilk hikâye örneklerini veren — halk için yazmıştır. Edebiyatın hemen her türünde eserler veren sanatçımızın amacı, halkı eğitmek, bilgilendirmek olduğundan eserleri edebi yönden zayıftır. Bunun en somut göstergesi romanlarda bile yer verdiği parantez içi ansiklopedik bilgilerdir.

Bu parçada boş bırakılan yere, verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Şinasi

B) Namık Kemal

C) Ahmet Mithat Efendi

D) Ziya Paşa

E) Ahmet Vefik Paşa 

 

7. II. dönem Tanzimat edebiyatını I. dönem Tanzimat edebiyatından ayıran en önemli özellik aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yazdıkları edebi türler

B) Divan edebiyatına yaklaşımları

C) Sanata bakış açıları

D) Batı’yı örnek almaları

E) Kullandıkları nazım şekilleri

 

8. Türk tiyatrosunun gelişmesinde onun ayrı bir yeri vardır. Bursa valisiyken yaptırdığı tiyatro binası Anadolu’daki ilk tiyatro binamız olma özelliğine sahiptir. Özellikle Fransız yazar Moliere’den yaptığı çeviriler ve adaptasyonlarla tanınmıştır.

Bu parçada tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ahmet Vefik Paşa

B) Şinasi

C) Namık Kemal

D) Ziya Paşa

E) Şemsettin Sami

 

9. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat II. döneminin özelliklerinden değildir?

A) Şiirde varlık – yokluk, aşk ve doğa gibi konuların işlenmesi

B) Gazetenin bu dönemde eski toplumsal işlevini yitirmesi

C) Dönemin baskıcı yönetiminin tiyatronun yazılış amacının değişmesine yol açması

D) Sanatı, toplum hizmetinde kullanmak gayesinden vazgeçilmesi

E) Roman ve öyküde romantizmin etkisiyle abartıya ve tesadüfe fazlaca yer verilmesi17+

 

10. Türk edebiyatından romantizmden realizme geçişi sağlayan yazar, Batı tarzı öykücülüğümüzün ilk örnekleri olan “Küçük Şeyler”i yazmış, özellikle “Sergüzeşt” romanı ile tanınmıştır.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Nabizade Nazım

B) Namık Kemal

C) Şemsettin Sami

D) Samipaşazade Sezai

E) Muallim Naci

 

11. Aşağıdakilerden hangisi Şinasi ile Namık Kemal’in ortak yönlerinden biri değildir?

A) Tiyatro türünde eser yazmaları

B) Tanzimat’ın I. kuşağında yer almaları

C) Romantizm akımından etkilenmeleri

D) Yenileşmeyi savunmaları

E) Batı’dan alınan edebi türleri kullanmaları

 

I. Sanat, sanat içindir, ilkesi hâkimdir.

II. Sosyal konular yerine bireysel konular işlenmiştir.

III. Tiyatrolar oynanmak için değil, okunmak için yazılmıştır.

IV. I. dönemdeki sade dil anlayışı daha da yaygınlaşmıştır.

V. Şiirde aruz ölçüsü kullanılmaya devam edilmiştir.

12. Numaralanmış yargılardan hangisi Tanzimat edebiyatının II. dönemi için yanlıştır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

 

13. Döneminde yeni anlayışı benimseyen gençlerin bir araya gelmesinde onun çok büyük bir rolü vardır. O, yeni duyarlılığın sesi olan gençlerce “üstat” olarak anılır. Muallim Naci’ye karşı bu duyarlılığı sonuna kadar savunmuştur.

Bu parçada “o” diye sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Abdülhak Hamit Tarhan

B) Recaizade Mahmut Ekrem

C) Ahmet Mithat Efendi

D) Nabizade Nazım

E) Namık Kemal

 

14. Aşağıdaki eser-yazar eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

A) Zehra – Nabizade Nazım

B) Zafername – Ziya Paşa

C) Zavallı Çocuk – Namık Kemal

D) Felatun Bey’le Rakım Efendi – Ahmet Vefik Paşa

E) Hüseyin Fellah – Ahmet Mithat Efendi

 

CEVAP ANAHTARI

1-C 2-E 3-C 4-D 5-A 6-C 7-C 8-A 9-E 10-D 11-C 12-D 13-B 14-D

 

1. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat edebiyatı II. döneminin özelliklerinden biri değildir?

A) Sanat için sanat anlayışı benimsenmiştir.

B) Eserlerde kullanılan dil ağırlaşmış, sanatlı söyleyişe önem verilmiştir.

C) Eserlerde bireysel konular işlenmiştir.

D) Roman, tiyatro, eleştiri, makale gibi türler bu dönemde edebiyatımıza girmiştir.

E) Şiirde aruz ölçüsü kullanılmıştır.

 

2. Realizm ve natüralizmin edebiyatımızdaki öncülerindendir. Roman ve hikâyeleriyle tanınmıştır. Romanlarının en önemlileri Karabibik ve Zehra’dır. Realist bir roman olan Karabibik, edebiyatımızda ilk köy romanı olarak tanınır. Yazarın Zehra adlı romanı ise İstanbul’daki bir Türk ailesinin yaşamını konu edinir.

Bu parçada tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Nabizade Nazım

B) Abdülhak Hamit

C) Samipaşazade Sezai

D) Recaizade Mahmut

E) Muallim Naci

 

3. Bu romanda Fransız realizminin etkileri görülür. Sanatçı, Edebiyat-ı Cedide romanının temelini hazırlamıştır. Romanda Kafkaslar’dan kaçırılıp başkalarına satılan bir kızın hayatı anlatılır. Romanın yazarı aynı zamanda Batılı anlamda yazılmış ilk öyküler olan “Küçük Şeyler” in de yazarıdır.

Bu parçada sözü edilen roman ve bu romanın yazarı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) Sergüzeşt – Samipaşazade Sezai

B) İntibah – Namık Kemal

C) Afife Anjelik – Recaizade Mahmut Ekrem

D) Makber – Abdülhak Hamit Tarhan

E) Şair Evlenmesi – Şinasi

 

4. (I) Eski edebiyat ile yeni edebiyat mücadelelerinde, eski edebiyat taraftarlarının lideri durumundadır. (II) Dili; sade, yalın olarak ve başarılı bir biçimde kullanır. (III) Recaizade Mahmut’un Demdeme adlı eserine karşılık Zemzeme adlı eseri yazmıştır. (IV) Şiir kitapları Ateşpare, Şerare ve Füruzan’dır. (V) Ayrıca Ömer’in Çocukluğu adında bir anı kitabı ve Lugat-i Naci adında bir sözlük çalışması vardır.

Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde Muallim Naci’yle ilgili bir bilgi yanlışı vardır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

 

5. Tanzimat edebiyatının II. dönemi için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) İlk resmi Türk gazetesi olan Takvim-i Vekayi bu dönemde çıkarılmıştır.

B) İlk çeviri roman olan Telemak’ın çevirisi bu dönemde yapılmıştır.

C) İlk yerli tiyatro eseri olan Şair Evlenmesi, bu dönemde yazılmıştır.

D) İlk realist roman olan Araba Sevdası bu dönemde yazılmıştır.

E) Noktalama işaretleri ilk kez bu dönemde kullanılmıştır.

 

6. Aşağıdaki sanatçılardan hangisinin roman türünde eseri yoktur?

A) Recaizade Mahmut

B) Abdülhak Hamit

C) Nabizade Nazım

D) Ahmet Mithat Efendi

E) Samipaşazade Sezai 

 

7. Türk tiyatrosu —- ile bir başlangıç yaptı ve komedi türü —- ile temelini atmış oldu.

Yukarıda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?

A) Şinasi, Şair Evlenmesi

B) Namık Kemal, Vatan Yahut Silistire

C) Abdülhak Hamit Tarhan, Finten

D) Namık Kemal, Gülnihal

E) Ahmet Vefik Paşa, Hastalık Hastası

 

8. Türk edebiyatında edebi roman türünün başlangıcı sayılan —-, Namık Kemal tarafından kaleme alınmıştır. Roman zengin, mirasyedi bir gencin hayat tecrübesizliğini konu edinir.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Telemak

B) Zehra

C) Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat

D) İntibah

E) Araba Sevdası

 

9. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat edebiyatının I. dönemiyle II. dönemi arasındaki farklılıklardan biri değildir?

A) Sanat anlayışı

B) Eserlerde yoğun olarak işlenen konular

C) Dil anlayışı

D) Siyasi durum

E) Şiirlerde aruzun kullanılması

 

10. Tanzimat’ın şiir anlayışıyla birlikte divan şiirinin aşağıdaki özelliklerinden hangisi ortadan kalkmamıştır?

A) Bireysel konuları işleme

B) Toplumsal hayattan kopuk olma

C) Şiirde parça güzelliğine önem verme

D) Ağır, sanatlı bir dil kullanma

E) Aruz veznini kullanma

 

11. Aşağıdaki yazar – eser eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

A) Namık Kemal – Kamus-ı Türkî

B) Ahmet Mithat Efendi – Felatun Beyle Rakım Efendi

C) Recaizade Mahmut Ekrem – Zemzeme

D) Ziya Paşa – Zafername

E) Ahmet Vefik Paşa – Şecere-i Türk

 

12. Aşağıdakilerden hangisi I. dönem Tanzimat romanlarının bir özelliği değildir?

A) Konuların çoğu, yanlış Batılılaşma üzerinedir.

B) Toplum için sanat anlayışıyla okuyucuyu eğitme amaçlanmıştır.

C) Romantizm akımından etkilenilmiştir.

D) Teknik açıdan kusurlu eserlerdir.

E) Yazarlar kişiliklerini gizlemişlerdir.

 

13. Avrupa tarzı bir duyuş ve düşünüşü manzum hale getiren, kâinata ince ve titiz bir gözle bakan şair, Terci-i Bent’le, Doğu ve Batı düşüncesini başarılı bir şekilde vermiştir.

Yukarıda tanıtılan Terci-i Bent şairi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ziya Paşa

B) Namık Kemal

C) Abdülhak Hamit Tarhan

D) Şinasi

E) Nabizade Nazım

 

14. Aşağıdaki yazar – eser eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

A) Namık Kemal – Cezmi

B) Ziya Paşa – Harabat

C) Şinasi – Şiir ve İnşa

D) Ahmet Mithat Efendi – Letaif-i Rivayet

E) Samipaşazade Sezai – Sergüzeşt

 

CEVAP ANAHTARI

1-D 2-A 3-A 4-C 5-D 6-B 7-A 8-D 9-E 10-E 11-A 12-E 13-A 14-C

 

1. Daha önceki eserlerinde de ölüm temasını işlemiş olan sanatçı, eşinin ölümü üzerine, ölüm gerçeği ile bizzat kendisi karşı karşıya kalır. Şairin bu acıyla yazdığı Makber’de, yaşadığı hayat ile birdenbire gelen ölümle kaybedilen sevgili dolayısıyla karşılaştığı boşluk keskin bir tezat oluşturur. Makber’in kendisi, mersiye geleneği o kadar kuvvetli olan edebiyatımızda nasıl yeni bulunmuşsa, ön sözü de yeni bir üslubun müjdecisi olmuştur.

Bu parçada sözü edilen yapıt aşağıdaki sanatçılardan hangisine aittir?

A) Cahit Sıtkı Tarancı

B) Faruk Nafiz Çamlıbel

C) Abdülhak Hamit Tarhan

D) Samipaşazade Sezai

E) Abdülhak Şinasi Hisar

 

2. Batı, özellikle de Fransız kültürü etkisinde eserler vermiştir. Gazete çıkarmış, makale, şiir ve oyun yazmış, sözlük çalışmaları yapmıştır. Tanzimat’la başlayan Batılılaşma hareketinin öncülerinden biri olarak dil, edebiyat ve düşünce hayatının değişmesinde etkili olmuştur. Batı şiirini tanıtma, yeni şiir biçimlerini edebiyata sokma amacıyla Fransız şairlerinden tercümeler yapmıştır. O aslında ilklerin sanatçısıdır; tam bir öncüdür, ilk kez noktalama işaretlerini kullanmış, ilk şiir tercümesini yapmış, ilk tiyatro eserini yazmıştır.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Abdülhak Hamit Tarhan

B) Namık Kemal

C) Ziya Paşa

D) Recaizade Mahmut Ekrem

E) İbrahim Şinasi

 

3. İlk şiirlerini divan şiirinin etkisiyle yazan sanatçı Şinasi’yle tanıştıktan sonra edebiyatın Batılılaşması gerektiğine inanır ve sonrasında bu düşünceyi savunur. Daha çok hak, adalet, vatan gibi temaları işler. İçerik olarak tamamen yeni olan şiirlerinde biçimsel olarak divan edebiyatına bağlılık görülür. Hece ölçüsüyle denemelere girişse de aruzu kullanmıştır. Tiyatroyu faydalı bir eğlence olarak gören sanatçı, bu türde romantik dramların etkisindedir. Tiyatro eserlerinde kimi kez günlük konuşma dilini kullanır, kimi kez de süslü bir anlatıma başvurur. “Zavallı Çocuk, Akif Bey” oyunlarından bazılarıdır.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Nabizade Nazım

B) Ziya Paşa

C) Namık Kemal

D) Ahmet Vefik Paşa

E) Abdülhak Hamit Tarhan

 

4. Şiirin yanı sıra tenkit, biyografi, tiyatro, roman, tarih ve makale türlerinde eserler verdi. Eserlerinde, özellikle şiirlerinde, şekil olarak pek bir yenilik olmamakla beraber içerik olarak değişiklikler yaptı. Şiirlerinde genellikle aruz ölçüsünü kullandı. Tiyatroyu yeni fikirlerini yaymak için iyi bir araç kabul eden yazar, bunlardan en çok tutulan “Vatan Yahut Silistre”de vatanseverlik temasını işledi.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Namık Kemal

B) Şinasi

C) Recaizade M. Ekrem

D) Muallim Naci

E) Abdülhak Hamit Tarhan 

 

5. Fransız Devrimi’yle dünyaya yayılan “vatan, millet, adalet, hürriyet” gibi kavramları işlediler. Sanatın amacını, toplumu eğitmek, halka ulaşmak olarak gördüklerinden yalın bir dili savundular. Ancak eski edebî alışkanlıklarından da kurtulamadılar. Biçimde eskiye bağlı kaldılar ama özü değiştirdiler. “Roman, deneme, tiyatro, makale” gibi Batı kaynaklı edebî türleri Türk edebiyatına ilk kez, onlar getirdiler.

Bu parçada sözü edilen edebî grup ve bu grubun bir temsilcisi aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?

A) Tanzimatçılar – Şinasi

B) Servet-i Fünuncular – Tevfik Fikret

C) Tanzimatçılar – Ahmet Haşim

D) Beş Hececiler – Faruk Nafiz Çamlıbel

E) Garipçiler – Orhan Veli Kanık

 

6. Aşağıdakilerden hangisi edebiyatımıza Tanzimat’tan sonra giren kavramlardan birideğildir?

A) Hak   B) Hürriyet   C) Meşrutiyet   D) Adalet   E) Ölüm

 

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) Türkçeye tercüme edilen ilk Batı tarzı roman, Yusuf Kamil Paşa’nın çevirdiği Telemak adlı eserdir.

B) Tanzimat’la makale, tiyatro, roman, anı, eleştiri gibi yeni türler edebiyatımıza girmiştir.

C) Namık Kemal’in Sahra adlı yapıtı, pastoral şiirin ilk örnekleri arasında sayılmaktadır.

D) Yerli ilk roman Şemsettin Sami’nin 1872′de yazdığı Taaşşuk-i Talat ve Fitnat’tır.

E) Ziya Paşa’nın Zafername’si siyasi hiciv niteliğinde bir kasidedir.

 

8. (I)Namık Kemal, (II)Terkib-i Bend adlı şiirini divan edebiyatı şairlerinden (III)Bağdatlı Ruhi‘nin aynı adlı şiirine nazire olarak yazmıştır. Bu şiirinde (IV)”Divan edebiyatı nazım şekillerine bağlı” kalmıştır. Beyitlerdeki (V)”öğüt veren, özlü, veciz sözler” ise onun önemli bir niteliğidir.

Bu cümledeki altı çizili sözlerden hangisinde bilgi yanlışı vardır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

 

9. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat Edebiyatı sanatçılarından biri değildir?

A) Ziya Paşa

B) Hüseyin Cahit Yalçın

C) Abdülhak Hamit Tarhan

D) İbrahim Şinasi

E) Recaizade Mahmut Ekrem

 

10.1860′ta (I)Şinasi ve Agâh Efendi’nin birlikte çıkardığı (II)Tasvir-i Efkâr edebiyatımızda(III)ilk özel gazetedir. Bu gazetenin yayın hayatına başladığı tarih Tanzimat edebiyatının başlangıcı sayılır. Bu edebiyat dönemi toplumsal, kültürel ve siyasal gelişmelere koşut olarak iki kola ayrılır: (IV)”Sanat toplum içindir.” görüsünü savunan 1. dönem sanatçıları ve(V)”Sanat sanat içindir,” görüşünü savunan 2.dönem sanatçıları.

Bu parçadaki altı çizili bölümlerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

 

CEVAP ANAHTARI

1-C  2-E  3-C  4-A  5-A  6-E  7-C  8-A  9-B  10-B

1. Asıl amacı, halkı yetiştirmek ve bilgilendirmektir. Edebiyat, tarih, coğrafya, ziraat ve iktisat alanında, iki yüze yakın eseri vardır. Dili sade ve düzgündür. Halka okuma zevkini aşılamıştır. Romanları teknik yönden kusurludur. Romanın akışını keserek uzun uzun açıklamalar yapar, okura bilgi verir.

Bu parçada tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Namık Kemal

B) Samipaşazade Sezai

C) Ahmet Mithat Efendi

D) Şemsettin Sami

E) Muallim Naci

 

2. Aşağıdakilerin hangisinde Abdülhak Hamit Tarhan’la ilgili bir bilgi yanlışı vardır?

A) Tanzimat edebiyatı ikinci dönem sanatçıları arasında yer alır.

B) Bazı oyunlarında tarihî konuları işlemiştir.

C) Yapıtlarını “Sanat, sanat içindir.” ilkesine bağlı kalarak vermiştir.

D) Farklı türlerde yapıtlar yazmıştır.

E) Hece ölçüsüyle sadece çocuk şiirleri yazmıştır.

 

3. —-; şiir, roman, hikâye, tiyatro, eleştiri, edebî bilgiler türlerinde eserler veren sanatçı, şiirlerinde ölümü hatırlatan tabiat manzaralarını, hüzünlü duyguları, romantik güzellikleri işlemiştir. Oğlu Nejad’ın küçük yaşta ölümü; içli, üzüntülü şiirler yazmasında etkili olmuştur. Yeni edebiyat – eski edebiyat konusunda Muallim Naci ile aralarında tartışmalar olmuştur.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Hüseyin Rahmi Gürpınar

B) Samipaşazade Sezai

C) Ahmet Mithat Efendi

D) Şemsettin Sami

E) Recaizade Mahmut Ekrem

 

4. Fransız edebiyatı tarzında ilk meşhur edebî örnekleri verdi. Bir taraftan yeni fikirleri yaymaya çalışırken, bir taraftan da divan edebiyatına çok şiddetli hücumlarda bulundu. Onu gözden düşürmeye, yıkmaya çalıştı. Edebiyatı, yeni fikirlerin propaganda aracı olarak kullandı. Tahrib-i Harâbât ve Tâkib’i, Ziyâ Paşanın Harâbât’ını tenkit için yazmıştır.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Namık Kemal

B) Recaizade Mahmut Ekrem

C) Samipaşazade Sezai

D) Nabizade Nazım

E) İbrahim Şinasi

 

5. (I) Tanzimat edebiyatında en önemli yenilik, nesir türünde görülür. (II) Bu dönemin bütün eserlerinde seçkin bir zümreye hitap edilmiştir. (III) “Seci”ler atılmıştır. (IV) Asıl düşünce ile ilgisi bulunmayan doldurma sözlere yer verilmemiştir. (V) Düşünceler sayfalarca süren uzun cümleler yerine, kısa cümlelerle anlatılmaya çalışılmıştır.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı yapılmıştır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

 

6. Muallim Naci ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Tanzimat sanatçılarına eleştirilerini dil bilgisi ve aruz kurallarına bağlı kalınması noktasında yoğunlaştırdı.

B) Divan şiiri tarzında şiir yazmakla birlikte divan şiirinin bütün kurallarına bağlı kalmadı.

C) Kafiye göz içindir görüşü yerine kafiye kulak içindir görüşünü savundu.

D) Edebiyat tarihi ve sözlük alanında çalışmalar yaptı.

E) S. Prudhomme, Musset ve Emile Zola’dan Türkçeye çeviriler yaptı. 

 

7. “Şiir ve inşa” adlı makalesinde eski edebiyatı bir kalemde siliverir. Ancak daha sonra bu görüşlerini değiştirir. Namık Kemal, onun bu tutarsızlığını eleştiren bir eser kaleme alır.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şinasi

B) Ziya Paşa

C) Şemsettin Sami

D) Ahmet Vefik Paşa

E) Recaizade Mahmut Ekrem

 

8. —- sanatçıları, Türk edebiyatında o güne dek hiç bulunmayan makale, tiyatro, roman gibi yeni türleri getirmiştir. Divan edebiyatında bulunan şiir, tarih, mektup gibi türleri ise Batılı anlayışa göre yenileştirmiştir.

Bu parçanın başına aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Tanzimat   

B) Servet-i Fünun

C) Fecr-i Âti  

D) Millî Edebiyat

E) Halk edebiyatı

 

9. Eserlerinde ele aldığı konular nedeniyle “Vatan Şairi” diye anıldı. Tiyatroya özel bir önem verdi, altı oyun yazdı. Bir yurtseverlik ve kahramanlık oyunu olan “Vatan yahut Silistre”, Avrupa’da da ilgi uyandırdı ve beş dile çevrildi. Tiyatro ile ilgili görüşlerini Celalettin Harzemşah adlı eserinin ön sözünde açıklamıştır.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şinasi

B) Ziya Paşa

C) Şemsettin Sami

D) Ahmet Vefik Paşa

E) Namık Kemal

 

10. Batı’da 16. yüzyıla kadar uzanan romanın yerini Türk edebiyatında mesneviler, halk hikâyeleri gibi anlatı türleri tutuyordu. Roman, bizim edebiyatımıza Tanzimat döneminde girmiştir. Bu dönemin sanatçılarından olan Namık Kemal, Ahmet Mithat Efendi, Samipaşazade Sezai, Recaizade Mahmut Ekrem roman türünün ilk yazarları olarak kabul edilebilir.

Aşağıdaki eserlerden hangisi yukarıdaki yazarlardan birine ait değildir?

A) İntibah      

B) Sergüzeşt

C) Araba Sevdası      

D) Karabibik

E) Felatun Bey ile Rakım Efendi

 

11. Tanzimat sanatçılarıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Şiirlerini genellikle aruz ölçüsüyle yazmaları

B) Eski nazım şekilleriyle kanun, hürriyet, hak, adalet gibi yeni kavramları ele almaları

C) Parnasizm, sembolizm gibi akımların etkisinde kalmaları

D) Edebiyatı, düşünceyi yaymada bir araç olarak görmeleri

E) Tiyatro, roman gibi yeni türlerde eserler vermeleri

 

12. Tanzimat devri şair ve yazarları arasında yer alır. Agâh Efendi ile birlikte Tercüman-ı Ahval gazetesini çıkarmıştır. O, edebiyatımızda ilklerin sanatçısıdır. Fransızcadan ilk şiir çevirilerini yaptı, ilk yerli oyunumuz “Şair Evlenmesi” ile ilk makaleyi yazdı. Şiirde ilk defa, eski şekiller üzerinde yeni kavramları kullandı. Edebiyatımızda noktalama işaretlerini ilk defa kullanan sanatçı, bağ fiillerle uzayıp giden cümleleri seci ve süslerden kurtardı. Düşünceyi ve anlaşılmayı ön plana çıkardı.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şinasi        

B) Namık Kemal

C) Ziya Paşa  

D) Muallim Naci

E) Ahmet Mithat Efendi

 

CEVAP ANAHTARI

1-C  2-E  3-E  4-A  5-B  6-C  7-B  8-A  9-E  10-D  11-C  12-A

1. Tanzimat edebiyatı, Batı etkisinde geliştiği için edebiyatımıza birçok yenilik getirmiştir. Bu dönemde sahnelenen ilk yerli tiyatro oyunu olan —- yazılmış, —- adındaki İlk özel gazete de çıkarılmıştır. İlk yerli roman olan —- yine bu döneme aittir.

Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Şair Evlenmesi – Tercüman-ı Ahval – Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat

B) Zavallı Çocuk – Tasvir-i Efkâr – Karabibik

C) Akif Bey – Takvim-i Vekayi – Cezmi

D) Gülnihal – Ceride-i Havadis – İntibah

E) Vatan yahut Silistre – Basiret – Zehra

 

2. Tanzimat romanı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?

A) İstanbul’da ve İstanbul dışındaki yerlerde geçen olaylar anlatılmıştır.

B) Yanlış Batılılaşma, görücü usulü evlilik, kölelik ve cariyelik gibi toplumsal konular işlenmiştir.

C) Batı da ortaya çıkan parnasizm ve sembolizm akımlarının etkisi görülür.

D) Teknik açıdan başarılı değildir.

E) Toplumu aydınlatmak için bir araç olarak gö-rülmüştür.

 

3. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat edebiyatının birinci döneminde eser veren şairlerde görülen bir özellik değildir?

A) Divan şiiri uyak anlayışı ile şiir yazmaları

B) Şiirlerini dönemin dil anlayışına göre yalın bir dille yazmaya çalışmaları

C) Kaside, gazel, şarkı gibi divan şiiri nazım şekillerinden yararlanmaları

D) Eski nazım şekilleriyle yeni konulan işlemeleri

E) Şiirlerini divan adlı eserlerinde toplamaları